Een gat in de gevel met een plank ervoor: de voordeur in essentie, volgens schrijver en kunstcriticus Bo van Houwelingen. Het boek Voordeuren van Amsterdam staat er vol mee. Van statige deuren van herenhuizen tot vrolijk gekleurde deuren in portiekflats, van deuren omlijst door groen en bloemen tot grauwe, verwaarloosde exemplaren.
Door Jacomijn van Kempen
Amsterdamse stadsfotograaf Thomas Schlijper geeft graag alledaagsheid weer in zijn beelden. Al jarenlang maakt hij dagelijks minstens één foto. Hij ensceneert niet, maar geeft de realiteit weer zoals die zich aan hem opdient. Dat is terug te zien in zijn foto’s van voordeuren. Het zijn momentopnames die op iedere doodgewone dag vastgelegd kunnen zijn: veel deuren gesloten, soms met pratende mensen in de deuropening of zittend voor het huis, met briefjes die aanmanen tot kloppen of bellen, met plantenbakken en slingerende fietsen. Het is een bonte verzameling foto’s waarop veel te zien valt, zowel in het grote geheel als in de details.
De foto’s waarop alleen de voordeur te zien is en waar verder weinig informatie in zit zullen voor kijkers die Amsterdam goed kennen meer vertellen dan voor wie minder bekend is met de stad en zijn verschillende wijken. Maar op het overgrote deel van de foto’s is een verhaal vastgelegd waar kennis van Amsterdam niet voor nodig is. Vaak krijg je een bijzonder inkijkje in het leven van de mensen die achter de voordeur wonen, zoals op een foto van mensen die een wijntje drinken voor de deur. En soms is het de esthetiek van het beeld dat de foto sprekend maakt, zoals de bijna perfect symmetrische foto van vier identieke voordeuren met identieke plantenbakken erboven. Of de geel betegelde deur die nauwelijks opvalt in de geel betegelde muur.
Voordeuren van Amsterdam bestaat zeker niet alleen uit beelden. Dertien schrijvers vonden hun inspiratie in een voordeur en schreven hier een tekst over. De verhandeling over de ontwikkeling van de deur van het stadswoonhuis tot en met de zestiende eeuw zal vooral de kenner of liefhebber aanspreken, maar veel van de andere teksten zijn persoonlijker van aard. Zoals die van Annegreet van Bergen, waarin ze vertelt over haar studentenwoning in Amsterdam en over lopers die op bijna alle buitendeuren in de stad pasten. Of de tekst van Ronald Giphart, die zich hiervoor verdiepte in een voordeur waar hij vaak zonder er aandacht aan te schenken voorbijliep. ‘Een deur als vele deuren, maar toch een die ik voortaan minder achteloos zal passeren,’ besluit hij zijn tekst.
Het doorbladeren van het boek is als een wandeling door de stad, waarbij je allerlei huizen, mensen en situaties passeert. Korte inkijkjes in verschillende woonwijken, woonsituaties en het leven van personen die je niet kent. Hoewel niet alle teksten een waardevolle aanvulling op of versterking van de beelden zijn, geven ze soms wel een interessante verdieping op een specifieke foto of een persoonlijke invulling ervan. Voor wie Amsterdam kent is het boek een feest van herkenning, en voor wie de stad niet goed kent een mooie manier om kennis te maken met alledaagse wijken, straten, voordeuren en bewoners.
Boekgegevens
Thomas Schlijper, Voordeuren van Amsterdam, Uitgeverij JEA, 240 pagina’s (€ 30,00)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie september 2020.
