Passie, een roman vol manipulatie. Uit de realiteit gegrepen?
‘Ik wou schrijven over gewone mensen die veinzen, die liegen. Over manipulatie, waar iedereen elke dag mee wordt geconfronteerd. Als iemand zegt: ‘Mij zullen ze nooit manipuleren’, dan zit hij er flink naast. Mensen die misleiden zijn vaak heel creatieve jongens. Je moet het in je hebben om iemand precies te laten doen wat jij wilt. Ook fantasten of schrijvers kunnen creatief zijn…’
Manipulatie van de lezer?
‘Passie is niet de meest gemakkelijke roman, het is verwarrend omdat je als lezer nooit precies weet wie de waarheid spreekt. En bovendien besef je gaandeweg dat je waarschijnlijk niet eens de auteur kunt vertrouwen! Je wordt voortdurend misleid. De hoofdpersonen zijn niet heilig of door en door slecht, je kunt meegaan met hun gedachtegang, je kunt hun gedrevenheid begrijpen. Maar niet alles is wat het lijkt.’
De hoofdpersoon Natan Mertens wordt vals beschuldigd. Onterechte aantijgingen grijpen u aan?
‘Het is een angst die iedereen wel eens aan den lijve heeft ondervonden. Je loopt bijvoorbeeld op straat en een uitstalraam wordt door twee jongens aan diggelen gegooid. Jij blijft stomverbaasd achter, maar wil er niets mee te maken hebben. Dat universele gevoel van angst heb ik in al mijn boeken willen bereiken. Schrijversduo Nicci French beschrijft vooral de angst van vrouwen, maar ik vind dat er angsten bestaan die zowel vrouwen als mannen kennen en dit is er een van.’
U vertelde net: ‘Ik wou schrijven over gewone mensen die veinzen’, maar hoofdpersoon Natan Mertens is rijk in tegenstelling tot de doorsnee burger. Waarom maakt u hem welgesteld?
‘In mijn vorige boeken is de hoofdpersoon vaak een loser. In Passie wilde ik juist iemand die op zijn strepen staat, iemand die zich niet zomaar gewonnen geeft. Natan Mertens maakt zijn ondergang mee, een passie, de passie van Christus, vandaar de titel. Een welgesteld iemand heeft vaak meer macht en biedt meer weerwerk zodat hij kan terugvechten. Natan móest gewoon rijk zijn om op z’n strepen te staan, héél rijk.’
In Passie zijn pseudojournalisten op zoek naar sensatienieuws. Is dit een aanklacht?
‘Het is geen aanklacht maar opnieuw een voorbeeld van manipulatie. Wat me tegen de borst stuit is het feit dat de gewone man in de straat ongevraagd met een foto op het net komt, met onderschrift. Dit slaat toch nergens op. Mensen die mee kijken zijn bovendien even schuldig. Zolang het bij diegene blijft die weten dat ze belaagd worden – beroemdheden, BNers, BV’s – is het ok. Maar wat is de maatschappelijke relevantie van het in de kijker plaatsen van gewone mensen? Wat zal de volgende stap zijn?’
Waarom Brussel als setting?
‘Brussel is – op een paar plekken na – geen mooie stad om in te wonen. ’s Nachts loopt Brussel leeg. Het bruist er dan als een glas mineraalwater, zo desolaat, zo verlaten. De perfecte setting om wat te laten gebeuren. Ook in Verminkt en Verdoemd heb ik voor Brussel gekozen om het contrast te benadrukken tussen de grote (kwaadaardige) stad en het idyllische platteland.´
Geniepigheid, ons-kent-ons, corruptie, geld dat onder de tafel wordt geschoven, het komt allemaal voor in Passie. Is het typisch Vlaams?
‘Als ik er goed over nadenk komt het in zowat al mijn boeken voor. Als ik het heb over een corrupte politicus, dan is dat heel flauwtjes beschreven, terwijl de realiteit veel erger is. Er wordt regelmatig onder tafel genegotieerd. Op zekere hoogte is wat ik schrijf universeel – angst is universeel – maar de manier waarop het is uitgewerkt is misschien typisch Vlaams of Belgisch. Jef Geeraerts is daarin nog veel erger. Hij ging bijvoorbeeld erg diep in op de magistratuur of op de katholieke kerk. We zullen het altijd in onze genen blijven houden.’
Is het dan een cliché?
‘Misschien, maar dan een met een fikse waarheid als ondergrond. Van een Italiaanse detective verwacht de lezer ook (Dibdin, Leon…) dat hij corrupt is en banden heeft met de maffia, en een Franse detective heeft – minstens – één minnares. Maar deze en ook mijn boeken zijn wel universeel te lezen, in zowel Vlaanderen, als Nederland.’
Patrick de Bruyn, Passie, Uitgeverij Manteau, ISBN 978 90 223 2250 5 (€ 19,95)
