Eerst was er het woord, dacht Johannes, maar de evangelist werd al te zeer verblind door de grootsheid van God, en de prehistorische muurschilderingen in de grotten van Lascaux moesten nog ontdekt worden. Het beeld bood aan de mens zijn eerste lectuur. En tekenen gold als de eerste vorm van schrijven.
Ik, geboekstaafd als fundamentalistische gelovige in het geschreven woord, voel dat soms nog steeds zo aan. Het beeld zit dieper in ons. En het beeld is, soms, in staat om snaren te raken waar de letteren niet of veel moeilijker bij kunnen. Zelfs vandaag, te midden van deze beeldcultuur die zo overdrijft in haar uitingen dat we collectief immuun worden voor de boodschap die ons wordt getoond, verschijnen er dagelijks toch beelden die meer zeggen dan woorden. Zeker: niemand die nog opkijkt van een rij opgebaarde lijken in een plat gebombardeerde straat in Aleppo. Niemand die nog week wordt van een zwarte hongerbuik die zo opgezet is dat hij een ballon lijkt die elke seconde stuk geprikt kan worden. Maar o wee als een fotograaf wel het juiste beeld weet te vatten. Of als de graficus, cartoonist of striptekenaar wel de juiste tekening of illustratie weet te maken.
Dan worden we in onze roos getroffen. Ik ervoer grote en unieke ontroering bij het kijken naar Persepolis van Marjane Satrapi. Haar graphic novel én de animatiefilm die uit haar verhaal voortsproot, roepen in mij iets op wat volgens mij alleen grafische kunst kan. Satrapi verbeeldt in Persepolis haar persoonlijk relaas als Iraanse luchtelinge. De prenten zijn zwart wit. De lijnen van haar personages eenvoudig en alle actoren spreken gebald, gevat en humoristisch. Ze zet een herkenbare, universele wereld neer. Bij Satrapi vallen vorm en inhoud samen. Dat is bewonderenswaardig. Satrapi is lang niet de enige die in deze test slaagt. Het internationale stripfestival van Angoulême wordt niet voor niets almaar populairder. Dankzij de technologische en digitale ontwikkelingen verkennen, wereldwijd, almaar meer illustratoren, grafici en striptekenaars de grens tussen strip en kunst. Het publiek houdt van hen, en heeft hen nodig. Er zit nog altijd een oermens in elk van ons.
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2013.
