Stefan Hertmans brengt veel zomers door in zijn tweede huis in het Franse plaatsje Monieux. Hij ontdekte dat de plek, vlakbij de Mont Ventoux, het decor was van een middeleeuws liefdesdrama. In zijn nieuwe roman De Bekeerlinge reist hij het liefdeskoppel van dit verhaal achterna.
De manier waarop we kennismaken met het paar prikkelt gelijk de verbeelding; Hertmans ziet ze in de vroege ochtend aan komen lopen vanuit zijn vakantiehuis. ‘Ze verschijnen en verdwijnen naargelang ze tussen de bomen opdoemen of erachter schuilgaan.’ Pas als hij ze in zijn huis welkom wil heten schudt hij zichzelf wakker uit een dagdroom.
Hertmans vertelt op overtuigende wijze het dramatische verhaal van Vigidis. In het jaar 1070 groeit dit meisje op in de Franse stad Rouen. Ze valt voor de Joodse David, zoon van de opperrabbijn van Narbonne. Ze wil met hem trouwen, maar dat stuit op veel weerstand in de onverdraagzame christelijke gemeenschap. Door hun verboden liefde moeten Vigdis en David vluchten, maar haar vader laat het er niet bij zitten: hij geeft ridders de opdracht de achtervolging in te zetten. In Monieux, de plaats waar Hertmans zijn vakantiehuis heeft, wanen David en de bekeerde Vigdis zich veilig. Er lijken rustige jaren aan te breken, totdat de jodenhaat oplaait en kruisvaarders het dorp binnenvallen. Vanuit de heuvels ziet Vigdis de ridders naderen. ‘De kurassen, schilden en lansen blinken in het licht.’ Wat volgt is een tragedie van ongekende omvang.
Hertmans wisselt het liefdesverhaal af met een persoonlijk verslag van zijn bezoek aan de plekken die een belangrijke rol spelen in de vertelling. Zo kom je te weten hoe hij worstelt om de middeleeuwen terug te halen naar nu. ‘Alles wat ik moet doen is wegstrepen, weghalen, tot zijn essentie herleiden: geen brug, geen autoweg, geen bebouwing, geen verharde boorden, geen geluid ook, haast geen menselijke aanwezigheid.’
Daarbij gebruikt Hertmans wel heel bloemrijke taal – meer nog dan in zijn vorige boek Oorlog en Terpentijn. Over een lucht schrijft hij: ‘De laatste wolken worden door de warmte geföhnd tot reusachtige, ijle keien in een paarse hemel.’ Als hij dan ook nog een zwerm kleurrijke vogels (bijeneters) laat overvliegen, beschrijft de auteur een wereld die te mooi is om waar te zijn.
Dan is er nog de thematiek van het verhaal. Slachtoffers van godsdienstwaanzin zijn van alle tijden. Je hoeft daarbij alleen maar aan de vluchtelingen te denken, die op de vlucht voor IS in gammele bootjes de Middellandse Zee oversteken. Ik had het graag gezien dat Hertmans dergelijke verbanden meer had uitgewerkt. De roman had dan zeker aan kracht gewonnen. Over de impact van het verhaal kan geen mistverstand bestaan. Het leed van Vigdis en David was voor mij reden genoeg om enige tijd wezenloos voor me uit te staren toen ik het boek uit had.
Boekgegevens
Stefan Hertmans, De bekeerlinge, Uitgeverij De Bezige Bij, 288 pagina’s, ISBN 978 90 234 9962 6 (€ 19,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie november 2016
