Dat de Kinderboekenweek om wetenschap en techniek draait, dat hebben de bezoekers van het Kinderboekenbal geweten. Gisteravond veranderde het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam even in een laboratorium voor kinderen. Het thema van de kinderboekenweek is dit jaar namelijk ‘Raar maar waar’.
Al bij binnenkomst word ik opgeschrikt door een ontploffing en wachten professoren in lange doktersjassen mij op. Wat voor ‘rare feitjes’ centraal staan tijdens de Kinderboekenweek laat zich raden: de entree van het Nieuwe Luxor Theater hangt er vol mee. Ik heb de trap nog niet bereikt of ik ben alweer wat anekdotes rijker. Zo kan ik mijn vrienden nu vertellen dat een beer zijn plas zes maanden op kan houden, dat kippen rustig worden van tv-kijken en dat er vandaag 9 miljoen mensen jarig zijn.
Als ik de trap op loop zie ik wat de eerdere ontploffing veroorzaakte. De eerste verdieping is gevuld met experimenten en activiteiten. Zo kunnen kinderen bijvoorbeeld energie opwekken en een ballon laten knappen door te fietsen. Ondertussen hoor ik een lied van de band Doe Maar, maar wel een ongewoon vertraagde versie. Even zoek ik verward naar de oorzaak, maar zie dan dat de muziek ontstaat door een rad, waarin een jongen inderdaad iets te traag rent.
Een paar meter verderop zijn kinderen met bloemkolen en broccoli’s in de weer. Ik wilde daar vroeger niet mee gezien worden, dus nieuwsgierig kom ik naderbij. Dan zie ik dat het aanraken van de groenten klanken veroorzaakt. De Kinderboekenweek draait dus niet alleen om techniek en exacte wetenschap, maar ook om experimenten als deze ‘Klankspeeltuin’.
Al snel moeten we onze bezigheden echter staken omdat het 
zaalprogramma van start gaat. Kinderen voor Kinderen opent de avond met hun welbekende energieke dans en zang. Ook nu draagt de groep met een eigen lied bij aan de Kinderboekenweek. Een opzwepende beat en een opsomming van rare (maar ware) fenomenen kenmerkt het nummer dit jaar.
Milouska Meulens en Lex Uiting presenteren de avond. Ze beginnen optimistisch, maar dan blijkt dat ze het koffertje met de Gouden Griffel kwijt zijn, waardoor zich een Sinterklaasjournaal-achtige zoektocht ontvouwt. ‘Gaat de uitreiking nu nog wel door?’ roepen de presentatoren dramatisch uit. In een reportage zien we Lex Uiting koortsachtig achter Duitse toeristen met koffers aanrennen, roepend: ‘Ist das der Golden Griffel?’
Bij de eerste act vraag ik me werkelijk af of het raar maar waar is wat ik zie. Het gaat namelijk om een goochelact van ‘Magician Ramana’. Bij een van zijn acts steekt Ramana een boek in brand, waarna hij het gelukkig snel weer intact tovert. Je moet het maar durven op zo’n boekenfestijn. Als Milouska Meulens daarna de volgende gast aankondigt als ‘een man die in de ruimte is geweest’ kan het niet of anders of André Kuipers komt het podium op wandelen. Hij vertelt ons hoe een raket werkt. ‘Een raket lijkt op een leeglopende ballon’, vertelt hij, ‘maar dan met brandstof’. Kuipers laat zien hoe het is om te zweven, en toont het publiek vele foto’s van zijn ruimtereis. ‘Je ouders zeggen vast wel eens: ruim je kamer op. Nou, dit is wat er gebeurt als je er in de ruimte een rommel van maakt’ zegt hij bij een foto van grote verzameling rondzwevende kleren.
De ruimtevaarder helpt ook een handje bij het vinden van De Gouden Griffel: die blijkt gewoon aan de maan in het decor te hangen. Dat is maar goed ook, want Kuipers is ook gevraagd om de prijs uit te reiken. Nadat de genomineerden genoemd zijn maakt hij de winnaar bekend: Bette Westera. Zij is de auteur van Doodgewoon, een bundel vol gedichten over de dood. Als ze om een reactie gevraagd wordt speelt ze in op het college van André Kuipers: ‘Ik voel me zweven!’
Na het programma in de grote zaal zijn er nog proefjes en signeersessies in het theater. Kinderen staan in grote rijen voor Simon van der Geest, de schrijver van het Kinderboekenweekgeschenk. Illustratrice Mies van Hout is er ook, want zij maakte het Prentenboek van het jaar. Ze vertelt me over het weggeven van de eerste exemplaren van Speeltuin. De kinderen die het boek kregen hadden meteen geen oog meer voor iets anders, zegt ze.
Even verderop lijkt er alweer een culinair experiment bezig. De standhouder daagt ons uit om ‘vreemde’ smaken te proeven, zoals die van het ABC-kruid. Ze geeft me een bloembolletje in de hand dat mijn smaakpapillen zal opschrikken. De medewerker waarschuwt maar vast: het kan een beetje tintelen. Voorzichtig neem ik een miniscuul hapje. Na enkele seconden merk ik al wat het meisje bedoelde: in mijn mond vindt een disco van smaken plaatst. Eerst proef ik menthol, en dan zout, terwijl mijn mond ondertussen ook een beetje verdoofd aanvoelt. Ik zie dat naast me een jongen van een jaar of twaalf de hele bol opeet. Verontrust wacht ik zijn reactie af. Hij glimlacht naar me. ‘Het prikt een beetje’, zegt hij bedaard.
Als ik de trap weer afdaal omdat het tijd wordt om naar huis te gaan, werp ik nog een blik naar boven. Daar staat André Kuipers te bellen, met zijn alledaagse kleding en zonder ruimte-overall. Zomaar tussen de kinderen, die hem gemakkelijk kunnen aanklampen voor een wetenschappelijke vraag. Een ruimtevaarder ontmoeten, een ontploffing veroorzaken en nieuwe smaken proeven: het is geen gek begin van deze wetenschappelijke Kinderboekenweek.
Foto’s uitreiking Gouden Griffel: Stichting CPNB
