De liefdevolle relatie die Ted van Lieshout als kind met een pedofiele man zegt te hebben gehad, laat hem, maar ook zijn lezers niet los. Met Schuldig kind tracht hij antwoord te geven op de hem meest gestelde en allesomvattende vraag: wat voor invloed had die relatie op zijn verdere leven?
Die vraag komt niet uit de lucht vallen. Eerder putte Van Lieshout inspiratie uit deze onvergetelijke jeugdervaring voor de kinderdichtbundel Zeer kleine liefde en de roman Mijn meneer. Schuldig kind is het vervolg op dit laatste werk, dat zijn lezers in 2012 niet ongeroerd liet en discussies over pedofilie – gekenmerkt door een gebrek aan nuance – deed oplaaien. Opnieuw neemt Van Lieshout met Schuldig kind dapper deel aan dit gesprek door te tonen dat de werkelijkheid complexer is dan men aanvankelijk wil aannemen.
Op zeer originele wijze gaat de inmiddels negenenvijftigjarige Van Lieshout voor het antwoord op de hem meest gestelde vraag te rade bij zijn vierenveertig jaar jongere zelf: de Ted van vijftien jaar oud, die in eerste instantie denkt met de Heilige Maagd Maria te spreken. In ruil voor een antwoord op een vraag over de toekomst wil de vijftienjarige Ted zijn oudere zelf vertellen over de seksuele ervaringen die hij na ‘mijn meneer’ had met andere mannen, dit keer voor geld. Geld dat hij nodig had om de jongens uit zijn klas te trakteren op friet en frikandellen, zodat ze hem niet pestten omdat hij anders is dan de anderen. Of geld voor het geval zijn moeder hem het huis zou uitzetten, mocht hij haar vertellen dat hij homo is. Schrijnend maar ook moedig is dat Ted nooit ‘mijn meneer’ de schuld geeft van alles wat daarna gebeurde: ‘Het mocht op een bepaalde manier van mij.’ Dat de rollen even later zijn omgedraaid en het vooral de oudere Ted is die spreekt en de jongere die de vragen stelt, maakt het antwoord op die ene vraag niet per se gemakkelijker, maar wel des te completer.
Schuldig kind is een aangrijpend en boeiend boek voor iedereen die over het vermogen beschikt niet direct te oordelen. Het is dan ook ongetwijfeld om die reden dat Van Lieshout zich genoodzaakt heeft gevoeld ook dit boek te voorzien van een uitgebreid nawoord waarin hij zich verantwoordt. Dit had wat mij betreft niet gehoeven, want het verhaal op zichzelf spreekt boekdelen.
Boekgegevens
Ted van Lieshout, Schuldig kind, Uitgeverij Querido, 215 pagina’s (€ 18,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juni 2017
