Bij de naam Vincent van Gogh zie je vast meteen een gele vaas met bloemen of een kronkelende sterrenhemel voor je. Ook het verhaal rondom het oor kent iedereen, maar er is nog zoveel meer te vertellen over Van Gogh. Om ook kinderen met zijn verhaal te inspireren, maakten Nienke Denekamp (journalist en auteur) en René van Blerk (senior educator bij het Van Gogh Museum) een junioreditie van De Grote Vincent van Gogh Atlas.
Door Adinda Graafland
Waarom wilden jullie een juniorvariant van de atlas maken? En was het lastig om hem aan te passen voor kinderen?
Nienke Denekamp: ‘Het Van Gogh Museum wilde een toegankelijk boek maken dat makkelijk leesbaar was. Ik ben dat boek gaan maken met René van Blerk. Het idee om er een atlas van te maken kwam van uitgever Dik Broekman bij Rubinstein. Wij hebben dat samen uitgewerkt. Toen die versie klaar was, bleek dat het niet geschikt was voor jonge kinderen. Het was echt voor 13+. Deze junioreditie is voor 9+.’
René van Blerk: ‘Het was niet moeilijk om er een juniorversie van te maken. Ik ben kunsthistoricus, maar ben ook heel lang schoolmeester geweest. Daardoor ben ik gewend om na te denken over hoe je aan kinderen goede verhalen kunt vertellen. Met de basis die we al hadden, was het erg prettig om opnieuw het verhaal te vertellen, maar dan op een wat begrijpelijkere manier. Daarvoor moesten we ons taalgebruik bijvoorbeeld wat aanpassen.’
Was het moeilijk om alle informatie te vinden over Vincent van Gogh?
René van Blerk: ‘Ik werk al vijftien jaar bij het Van Gogh Museum. Op dag één ontdekte ik al dat die man ontzettend bijzonder en veelzijdig is. We hebben het geluk dat ik hele korte lijntjes heb met de mensen die hier heel veel over weten – die heeft Nienke nu ook. En ik weet zelf al veel over Van Gogh. Teio Meedendorp, een van de onderzoekers hier, heeft ons bij de eerste atlas heel erg geholpen. Op basis van wat we natuurlijk al wisten, hebben we deze junioreditie kunnen maken. Het was eigenlijk moeilijker om te kiezen wat we er niet in zouden stoppen, dan wat we wilden behouden.’
Nienke Denekamp: ‘Sommige verhalen hebben we weggelaten, want die waren wat minder geschikt voor kinderen, of niet zo interessant. Andere verhaaltjes hebben we weer iets uitgebreider behandeld.’
Hoe verliep de samenwerken tussen jullie twee?
René van Blerk: ‘Van opbouwende kritiek word je alleen maar beter, dat vond ik ook zo fijn tijdens het schrijven. Dat je elkaar af en toe op het juiste spoor moest zetten.’
Nienke Denekamp: ‘We kunnen het best goed. Soms ga jij mijn teksten “verblerken” en andersom ga ik zijn teksten “vernienkeriseren”. Het werkt heel goed.’
Hebben jullie ook (een van de) plekken bezocht waar Vincent ooit woonde of werkte?
Nienke Denekamp: ‘Op exact de 125ste sterfdag van Vincent van Gogh kwamen we met een aantal mensen van de uitgeverij, het museum en familie samen op de begraafplaats en in het kamertje waar hij gestorven was. Dat was heel bijzonder. Je loopt dan langs de plekken waar de schilderijen gemaakt zijn. Door de weilanden. Het laatste wat hij heeft gezien, dat is wel heel indrukwekkend. Denk ik nog vaak aan terug.’
René van Blerk: ‘Ik ben op meerdere plekken geweest. Ik vond het ook heel heftig en bijzonder in het kamertje waar Vincent van Gogh is overleden. Ik ben ook in het zuiden van Frankrijk geweest, waar hij veel gewerkt heeft. Daar heeft het beroemde verhaal van het oor zich afgespeeld. Dat was ook heel indrukwekkend. Maar als je op de 125ste sterfdag in dat kamertje bent, door de velden loopt naar de begraafplaats waar hij en zijn broer begraven liggen, dat is toch wel iets heel bijzonders. Ik wil het geen bedevaart noemen, maar stiekem is dat het een klein beetje wel.’
Vincents jongere broer Theo bewaarde alle schilderijen, schetsen en brieven die Vincent maakte, ondanks alle drama rondom Vincent. Zouden jullie hetzelfde hebben gedaan?
René van Blerk: ‘Ik zou een hele slechte Theo zijn, want ik bewaar nooit zo heel veel dingen. Het is wel grappig dat ik door dit mooie en bijzondere verhaal wat meer kerstkaarten van familieleden ben gaan bewaren.’
Welk gedeelte van Vincent van Goghs leven uit het boek vonden jullie het meest interessant?
Nienke Denekamp: ‘Wat ik heel leuk vond om te onderzoeken, waren de momenten dat hij ergens aankwam. Dan schreef hij altijd een hele lange brief aan Theo over de plaats waar hij was. Dat was een journalistieke brief: hij maakte hele lange wandelingen en beschreef wat hij op straat allemaal zag. Van de haven van Antwerpen tot de mijnen in Wallonië. Dat zijn echt hele mooie realistische brieven.’
Waarom is dit boek perfect voor kinderen?
René van Blerk: ‘Ik werk al heel lang in het Van Gogh Museum. Al jaren krijgen we mails van kinderen binnen met: “Ik houd mijn spreekbeurt over Vincent van Gogh” of “Ik ga een werkstuk maken over Vincent van Gogh”. Dit is denk ik het ultieme Van Gogh-boek voor kinderen om meer over de schilder te weten te komen, buiten de verhalen die mensen op de een of andere manier standaard al kennen. Als je als kind dit boek hebt gelezen, ben je eigenlijk een Van Gogh-expert.’
Nienke Denekamp en René van Blerk, De Grote Vincent van Gogh Atlas Junioreditie, illustraties: Geert Gratama, Uitgeverij Rubinstein, 160 pagina’s (€ 19,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
