‘Ik houd van ernst,’ vertelt Möring. ‘Er is veel te weinig ernst om ons heen. Alsof het leven niet meer inhoudt dan dat we een jaar of tachtig wat aanklooien om vervolgens dood te gaan.’ Louteringsberg behandelt weliswaar ernstige onderwerpen, maar is geschreven met een lichte en zelfs humoristische toon.
Spoken verjagen
Aan het begin van Louteringsberg koopt Marcus een nieuw huis. De dan vijfjarige Rebecca verjaagt spoken. Niet voor haar, maar voor haar vader. ‘Marcus heeft veel nachtmerries, de dochter wil hem helpen. Het is een eerste onthulling van hun aparte relatie. Marcus wil de ouder zijn die hij graag had willen hebben. Rebecca is feitelijk zijn dochter, maar eigenlijk ziet hij haar als gelijke. Sterker nog, Rebecca moet Marcus soms op zijn rol als vader wijzen. En geregeld trekt zij hem door het leven in plaats van andersom.’
Polak wordt Kolpa
Marcus zit intussen passief thuis, terwijl zijn dochter initiatieven neemt. Ze maakt kunstwerken, ze ontdekt de natuur in de omgeving van het huis. Wat Marcus gijzelt, is het onbekende verleden. ‘Marcus zoekt in het verleden, omdat hij nauwelijks verleden heeft. Wat hij van zijn moeder weet, past op een half A4-tje. Zijn vader blijft een onbekend, schimmig figuur.’
Misschien heeft Marcus alleen zijn achternaam, Kolpa, van zijn moeder gekregen – en die naam heeft niet eens historie. Het is een anagram, waarvoor zijn moeder om een tragische reden koos. ‘Marcus heeft joodse ouders. Zijn moeder heeft na de oorlog haar joodse achternaam “Polak” verhaspeld tot “Polka” om onzichtbaar te zijn, haar identiteit te veranderen. Marcus’ moeder heeft het onzichtbaar worden tot kunst verheven.’
Autobiografisch?
Marcus’ moeder doet dat “onzichtbaar worden” zelfs zo grondig, dat ze na haar verhuizing naar Israël niemand vertelt dat ze een zoon heeft. Het doet denken aan de achtergrond van Marcel Möring zelf: ook hij weet erg weinig van zijn moeder. En ook haar achtergrond bleek verrassingen voor Möring in petto te hebben. ‘Mijn moeder zat ondergedoken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar ouders waren spoorloos, ze is bij haar onderduikadres gebleven. Ik wist niet beter of dat waren mijn grootouders – totdat de aap uit de mouw kwam. Dat was een enorme schok.’
Is Louteringsberg daarmee een autobiografisch getinte roman? ‘Tien jaar geleden zou ik het botweg hebben ontkend. Maar intussen weet ik dat het niet zo werkt. Natuurlijk zit mijn eigen verhaal erin. Mijn moeder, met haar onbekende verleden. Ikzelf in de hoofdpersoon.’ En inderdaad: onder meer de naam (Marcel – Marcus), de leeftijd (53 jaar – 58 jaar), het beroep (schrijver van vijf romans – schrijver van één roman) en de verborgen geschiedenis van respectievelijk schrijver en hoofdpersoon schuren tegen elkaar. Maar veel meer dan dat is Louteringsberg een zoektocht naar identiteit, naar verleden. Een reeks personages probeert Marcus uit zijn passiviteit te trekken. Blijft hij bij zijn lethargische houding?
Marcel Möring, Louteringsberg, De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 4143 4 (€ 19,90)
