Veertien jaar schreef u aan Canon & Fuga. Dat is tien dagen per pagina…
‘Ik schreef Canon & Fuga naast mijn baan als copywriter. En in die veertien jaar zitten overigens gaten, waarin ik Die Zauberflöte, een alchemistische allegorie van dr. Van den Berk in het Engels heb vertaald. Ik heb elke dag enkele uren geschreven, in het weekeinde meer. Maar het grootste deel van de tijd is gaan zitten in het laten rijpen van het verhaal in mijn hoofd.’
Zo is het boek dus ontstaan, stapje voor stapje?
‘Ja, de fase van bedenken en rangschikken ging geleidelijk, maar ook het uitschrijven van dit verhaal. De thema’s en neventhema’s, de structuur van het boek, de dosering van de gebeurtenissen: het luisterde nauw. Ik kon die tijd gebruiken om dat zo goed mogelijk te doen. Veertien jaar is lang, maar als schrijven een vorm van zelfexpressie is, is Canon & Fuga het beste boek dat ik ooit had kunnen maken. Het moest er zijn, en het resultaat mag er (dan ook) wezen.’
Een nevenresultaat is de CD die bij het boek zit. Maar terwijl het boek bijna 500 pagina’s telt, duurt de muziek op de CD amper vijf minuten…
‘Klopt, het is eigenlijk een ‘single’, in de stijl van de vroege achttiende eeuw. Dat werk kon onmogelijk veertig minuten duren, gezien de rol die deze muziek speelt voor de hoofdpersoon. Voor mij horen CD en boek trouwens bij elkaar als een tweeling, de een vind ik niet denkbaar zonder de ander. Voor de lezer zou het misschien wel kunnen, maar dan krijgt het boek een heel andere functie dan die mij voor ogen staat.’
Een waarneming in Canon & Fuga is dat klassieke muziek het omgekeerde is van sterven. Wat bedoelt u daarmee?
‘Een muziekstuk ontstaat als iets dat geen materie is, geen massa heeft: een idee. De componist schrijft het uit in een partituur. Dat zijn dode tekens: pas daarna, als de muziek wordt gespeeld, komt het tot leven. Precies het omgekeerde van sterven, waarin iemand eerst leeft, dan sterft en daarna stoffeloos wordt.’
De structuur en de thematiek van het boek gaan verder dan het verhaal alleen. Kunt u daar wellicht meer over zeggen?
‘Nee, ik wil dat liever geheimzinnig houden. Ik houd er niet van om uitleggerig voor mijn boek te gaan staan, en te zeggen wat de lezer moet vinden, moet zien in het boek. De lezer kan genieten van verhalen, scènes, thema’s, en alles wat hij of zij herkent aan verwijzingen naar onder meer de klassieke muziek is mooi meegenomen. Het gaat er namelijk niet om wat ik in het boek heb gestopt, het gaat erom wat de lezer eruit haalt.’
Jeroen Berkhout, Canon & Fuga, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7126 5 (€ 25,00)
