Aan Opnieuw en opnieuw en opnieuw gaat een afbeelding uit de strip True Crime vooraf. Is het een uitleg over hoe we het boek moeten lezen?
‘Schrijvers gebruiken vaak een motto, ik deed het met een stripafbeelding. Ik houd van hard-boiled, gewelddadige stripboeken. Ik wilde de lezers meegeven waar het boek vandaan komt.’
Want gewelddadige strips vormen een inspiratie?
‘Opnieuw en opnieuw en opnieuw is een roman die de sfeer van die duistere stripboeken heeft meegekregen. Of beter nog, de stijl. De verteltrant van het boek is geen effectbejag, hoewel je dat erin kan zoeken, maar een vertelstijl. Het is vrij Amerikaans, wellicht. Ik wilde in elk geval graag iets ‘on-Vlaams’ schrijven, iets wat men niet verwacht en dus ook niet kan negeren.’
Het is, met alle respect, een grauw, vies, gewelddadig verhaal. Vanwaar dit excessieve geweld in een literair boek?
‘Ik ben een optimist: de mens komt er altijd bovenop, ondanks de forse tegenslagen die hij te verwerken krijgt. Het boek is uitermate hard, donker, cynisch zelfs, zodat die menselijkheid, dat sprankje hoop en schoonheid, des te mooier is. Daarnaast: een verhaal moet wringen, ongemakkelijk zijn: dan bijt het zich vast in je hoofd.’
Je noemt het boek ‘Een neo-Spartaanse hard-boiled liefdestragedie’. Vanwaar de vergelijking met het oud-Griekse Sparta?
‘Men stond daar altijd klaar om te vechten, de samenleving was er hard. De grootstad waar het boek speelt, is een nieuw soort Sparta, alleen vreselijk uitgedijd. De sfeer van die grootstad begint eigenlijk al bij de dreunende cadans van de titel.’
‘De verhalen uit je debuut, Hoe de wereld perfect functioneert zonder mij, speelden zich eveneens af in een grootstad, in de nabije toekomst.
Het is niet dezelfde stad, maar ze zijn vergelijkbaar. Ze kunnen in hetzelfde, virtuele land liggen. Alsof je World of Warcraft opent en een nieuwe wereld zich voor je uitvouwt. Ik ben enorm gefascineerd door de krochten van de stad. Je hoeft alleen maar goed te kijken om het te vinden. In Brussel, waar ik woon, heb je een keurige winkelstraat waar gezinnen rondlopen, en om de hoek heb je homobars en nachtclubs, waar het rauwe leven zich afspeelt.’
Ken je die wereld?
‘Alleen als buitenstaander. Door mijn postuur word ik nooit lastiggevallen en kan ik op plekken komen waar de meeste mensen niet durven zijn. Ik zie glimpen, fracties van een verder verborgen duistere wereld die me geweldig inspireert. Met mijn fantasie vul ik die wereld verder in.’
Kruip je daarvoor in de spelonken van de stad?
‘Ik moet in elk geval uit huis om te kunnen schrijven. Daar zijn mijn vriendin, mijn kind, mijn verzameling boeken en Dvd’s. Het is er aangenaam, comfortabel, gemoedelijk. Ik moet daar weg, een plek opzoeken waar ik anoniem kan werken, een plek die stads is, ruimte laat voor de grauwe kant van het leven, voor de vieze mensen en de zwervers, maar die niet té vies is. Daarom zit ik elke dag met mijn laptop in de McDonalds.’
Het centrum van Brussel dat kleurrijk aan je voorbijtrekt. Staat Brussel model voor de grootsteden uit je boeken?
‘In de complexe problemen van België probeert iedereen een oplossing te bedenken, maar iedereen vergeet Brussel. Men wil er een soort Washington DC van maken. Maar Brussel zou in armoede vervallen omdat het niet voor zichzelf kan zorgen. Ja, dan komen armoede en criminaliteit om de hoek kijken, en kan het een grauwe grootstad worden zoals die uit mijn verhalen.’
Dan word je net zo anoniem als de mensen uit je boeken?
‘Het anonieme leven is ook inspirerend. Niet voor niets laat ik veel scènes in hotelkamers spelen, de anonieme locatie bij uitstek. Iedereen met een beetje geld kan in zo’n kamer kruipen en zich vorstelijk laten behandelen. En van iedereen die er weer uit gaat, worden de sporen gewist en zal niemand meer weten wie er in het bed heeft geslapen.’
Joost Vandecasteele, Opnieuw en opnieuw en opnieuw, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7319 1 (€ 19,95)
