‘Een tijdje voor de schietpartij op Columbine was er een soortgelijke schietpartij op een high school in Kentucky. Mijn dochter kende de zus van de dader. Toen vond de schietpartij op Columbine High School plaats. Mijn kinderen waren tieners, en ik gaf zelf les op een high school. Ik kon het niet anders kwijt dan door erover te schrijven.’
Hiermee begon de geschiedenis van Vleugelslag, aldus Wally Lamb. In deze nieuwe roman onderzoekt hij de ontsporing van mensenlevens als gevolg van oorlog en geweld. Mythen, psychologie en een familiegeschiedenis die generaties teruggaat, zijn de bouwstenen.
Wat intrigeerde u zo aan de gebeurtenissen op Columbine?
‘Er werd een video uitgezonden die de daders van zichzelf hadden gemaakt. Terwijl ze de schietpartij voorbereidden, lachten ze in dronken toestand de toekomstige slachtoffers en de machteloze getuigen uit. Die beelden hebben mij nog lang achtervolgd. Wie waren die jongens? Waarom wilden ze dit doen? En hoe?’
Heeft u antwoord gezocht op deze vragen?
‘Ik wilde erover schrijven om het een plek te geven, dus heb er onderzoek naar gedaan. Daar werd ik bijna depressief van, maar de tragedie op Columbine High School moest een plek krijgen in het boek. Mijn personage Maureen Quirk, de derde vrouw van hoofdpersoon Caelum Quirk, is werkzaam op de school op het moment dat de schietpartij plaatsvindt. Caelum heeft al een hoop meegemaakt in het leven en krijgt hierdoor weer een klap te verwerken.’
Wat karakteriseert hem?
‘Hij is een van de wereld vervreemde man, wilde graag vrienden hebben maar kon ze nooit krijgen. Twee huwelijken zijn mislukt, hij leeft geïsoleerd. Hij wordt ‘gered’ door een meisje, Velvet, een leerling van zijn vrouw en iemand die zelf ook een problematische achtergrond heeft. Ze halen elkaar uit hun isolement, helpen elkaar met hun problemen. Het laatste hoofdstuk is tekenend voor hun verstandhouding: ze is zwanger van hem, hij legt zijn hand op haar buik.’
U schrijft nadrukkelijk over mensen met psychologische problemen. Waar komt die fascinatie vandaan?
‘Als kind groeide ik op in een dorp in Connecticut, waar een groot psychiatrisch ziekenhuis zat. Dat intrigeerde me, als buitenstaander. Toen bleek dat mijn opa er had gezeten en er was overleden, werd die fascinatie nog sterker. Ik ben onderzoek gaan doen naar de werking van de hersenen. Later heb ik in mijn werk in de gevangenis – ik geef schrijfles aan gevangen vrouwen – gezien hoe mensen kunnen lijden onder isolatie.’
Ze volgen schrijfles. Wat leren ze daarvan?
‘Ze zijn in staat om hun problemen onder woorden te brengen, om ze te delen. De manier waarop ze hun leed opschrijven is belangrijk, maar ook het feit dát ze het doen. Want dat haalt hen uit hun isolement. Als ze hun verhaal met trillende handen voorlezen, en even verderop zit een vrouw die hetzelfde heeft meegemaakt, valt er een blok beton van hun schouders.’
Kunnen wij ook van hen leren?
‘Aan veel van hun verhalen kun je zien hoe dun de scheidslijn is tussen een ‘goed’ leven als brave burger, en een ‘fout’ leven als crimineel. Mensen weten niet hoe deze mensen zich voelen als ze eenmaal in de problemen zitten. Ik heb met twee gevangenen een boek geschreven dat mensen moet laten zien hoe het leven in de gevangenis eruitziet. Ook met mijn eigen boeken wil ik, naast mensen vermaken, hun leren over de werking van onze hersenen en het belang van samenleven. Want als dat ophoudt en mensen geïsoleerd raken, kan een schietpartij zoals op Columbine High School zomaar opnieuw gebeuren.’
Wally Lamb, Vleugelslag, Uitgeverij Mouria, ISBN 978 90 458 0074 5 (€ 19,95)
