Peter Elberse, we spreken u rechtstreeks. Vanuit de rechtbank doet u live verslag voor het ANP. Wat speelt er op dit moment?
‘De zaak-Wilders staat nu vol in de aandacht. Het gaat over grondrechten, vrijheid van meningsuiting: zaken die iedere burger bezighouden. Er spelen maatschappelijke thema’s die al jarenlang onderwerp van discussie zijn: het gedrag van sommige Marokkaanse jongeren, de islamisering van de samenleving… Het is een boeiend proces.’
Het Crimineel Jaarboek 2009 vat de criminele vergrijpen van het afgelopen jaar samen. Welke zaak hield u persoonlijk bezig?
‘De aanslag tijdens Koninginnedag. Volstrekt onschuldige mensen werden slachtoffer van heftig, meedogenloos geweld. Het was daarbij haarscherp in beeld. Toen ik voor het Crimineel Jaarboek 2009 foto’s selecteerde, heb ik weer zitten huiveren. Het gekke is dat dit incident soms meer een ongeluk lijkt dan een misdaad. Maar het is natuurlijk dat laatste. Het was een aanslag waarvan we het fijne nooit zullen weten.’
Het was een enorm menselijk drama. Rond vastgoedbaronnen en het liquidatieproces hangt niet zo’n emotionele sfeer…
‘Het liquidatieproces was een van de grootste zaken van 2009. Maar ook dat kent veel persoonlijk leed. Ik interviewde de ouders van een Bosnische jongen die in 1993 bij de Ouderkerkerplas is geliquideerd, samen met een Servische vriend. Daarna zijn hun lijken en auto in brand gestoken. Ik heb anderhalf uur met die mensen zitten praten en was na afloop behoorlijk kapot. Hun verdriet was, ook na al die jaren, zo voelbaar, zo intens. Ik heb er een verhaal over gemaakt voor het ANP, maar dat heeft nauwelijks iets gedaan. Het interesseert mensen kennelijk geen fluit.’
U verzamelde criminele feiten die in 2009 het nieuws haalden. Wat gebeurt er buiten die aandacht?
‘Slechts het topje van de ijsberg haalt de media. Stap maar eens op een willekeurige dag de rechtbank in Amsterdam binnen en trek een dag lang langs de diverse zalen. Dan ziet u dat er winkeliers zijn overvallen, vrouwen verkracht, mensen doodgereden door dronken automobilisten, kinderen misbruikt, politieagenten mishandeld, bolletjes geslikt – u vraagt, wij draaien!’
Is Nederland meer of minder crimineel dan andere landen?
‘Nederland ontloopt andere landen weinig. Er zijn bepaalde richtingen waarin de criminaliteit veel voorkomt. Drugs natuurlijk, zowel de productie als de logistiek. En nevenzaken, zoals afpersingen en berovingen. Daarnaast is mensenhandel tegenwoordig speerpunt van justitie. En er vindt veel criminaliteit plaats in de illegale prostitutie.’
Dat was in januari weer in het nieuws, met de ontsnapte vrouwenhandelaar Saban B…
‘Inderdaad. Ondanks alles krijgen we het voor elkaar om een vrouwenhandelaar als Saban B. te laten ontglippen. Ik doe het niet vaak, maar dat was een moment waarop ik dacht: van welke planeet komen de magistraten die daarvoor verantwoordelijk zijn!’
Wat verwacht u van het komende jaar?
‘Het proces-Wilders wordt later dit jaar afgerond en krijgt ongetwijfeld veel media-aandacht, en wellicht ook politieke gevolgen. Maar het liquidatieproces houdt mij meer bezig. Ik ben tot op zekere hoogte gefascineerd door machinaties in de ‘echte’ onderwereld. De inspanningen van politie en justitie om daar vat op te krijgen vind ik minstens zo interessant. Afgelopen jaar werd Willem Holleeder in hoger beroep veroordeeld. Dat was een spannend proces. Hij blijft ons ook in 2010 bezighouden. Het is de vraag of justitie hem nog concreet in verband zal brengen met liquidaties. Verder speelt dit jaar de strafzaak tegen vastgoedmagnaat Jan-Dirk Paarlberg. Ook die zaak is nauw met Holleeder verbonden.’
Peter Elberse, hartelijk dank voor de tijd. U gaat weer aan het werk in de diverse rechtsgebouwen?
‘Zeker. Ik beschouw de gerechtsbunker in Amsterdam-Osdorp zo’n beetje als mijn tweede huis!’
Peter Elberse, Crimineel Jaarboek 2009, Uitgeverij De Fontein, ISBN 978 90 261 2693 2 (€ 16,95)
