Nederland is één van zijn meest invloedrijke stripmakers en een zeer aimabel mens verloren. Op donderdag 19 januari overleed Jan Kruis, de geestelijke vader van de populaire strip Jan, Jans en de kinderen.
Kruis tekende de serie Jan, Jans en de Kinderen bijna dertig jaar voor het damesblad Libelle. Deze strip over een oer-Hollands gezin was deels gebaseerd op zijn eigen familie. Van de reeks verschenen tientallen albums, die in grote oplagen werden verkocht. Door de lange looptijd en door de dagelijkse onderwerpen van de verhalen biedt Jan, Jans en de kinderen een spiegel van de maatschappelijke ontwikkelingen in Nederland in de jaren zeventig, tachtig en negentig.
Libelle
Voordat hij bij de Libelle aan het werk ging, had Jan Kruis al divers ander werk gemaakt. Hij tekent al tijdens zijn schooljaren maar dan voornamelijk in schoolschriften. Al tijdens zijn opleiding maakte hij de strip Prins Freddie voor de Rotterdamse Havenloods. Voor het jeugdblad van Shell maakte hij de strip Tommy, een cowboystrip met draken en diverse gags. Samen met zijn vaste kompaan Jan van der Voo maakt hij menig reclamestrip Ook tekende hij illustratie voor boeken en tijdschriften.
In de jaren zestig trok Jan Kruis de stoute schoenen aan en stapte naar Hergé. Dit leidde tot de strip Gregor voor het blad Kuifje, later voor het blad Pep. In 1969 neemt hij Sjors en Sjimmie in het weekblad Sjors over van Frans Piët. Het maken van een vervolgstrip lag hem echter niet zo en toen Jan Kruis de kans kreeg om voor het damesblad Libelle een wekelijkse strip te maken, greep hij die met beide handen aan. Jan, Jans en de kinderen was een schot in de roos. Miljoenen lezers zijn opgegroeid en met deze De familie Tromp.
Tot aan zijn pensioen in 1998 tekende Kruis een wekelijkse pagina van Jan, Jans en de Kinderen. Sindsdien maakte Kruis nog een speciale strip met zijn personages voor de Leprastichting. Ook bewerkte hij Multatuli’s Woutertje Pieterse tot strip.
Tekenaar en schrijver
Jan Kruis werd geroemd om zijn heldere, open en toegankelijke tekenstijl. Ook als bedenker van verhaaltjes en grapjes was hij ongeëvenaard. Hij was een goed waarnemer van zowel de tijdgeest, als de menselijke natuur. Dat maakte zijn verhaaltjes komisch en warm.
Sint-Pannekoek
Jan Kruis was niet alleen een chroniqueur van zijn tijd, hij heeft zelf ook invloed gehad op het cultuur van Nederland. Zo verrijkte hij de Nederlandse taal met de term Jeweetwel kater als aanduiding van een gecastreerde kater. Ook de uitdrukkingen hoipiepeloi en poep aan je schoen zijn inmiddels algemeen bekend.
Ook was de tekenaar, bedenker en ambassadeur van het feest Sint-Pannekoek. Kruis bedacht het fictieve feest op 29 november, waarbij pannenkoeken worden gegeten, in 1986 voor een van zijn stripjes. De afgelopen jaren werd Sint-Pannekoek steeds massaler gevierd.
Prijzen
Jan Kruis ontving meerdere onderscheidingen, waaronder de stripschapprijs en de Marten Toonderprijs. Ook werd hij geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Jan Kruis was al enige tijd ziek. Hij werd 83 jaar.
