Een derde van ons leven brengen we slapend door. Maar hoe ziet dat eruit? Het werk van de 27 jaar geleden overleden Amerikaanse fotograaf, filmmaker, architect en leraar Ted Spagna werd opgepikt door zijn nakomelingen. Die hebben ervoor gezorgd dat zijn slaapproject in een boek gebundeld werd. Sleep brengt het gevecht met de lakens in beeld.
Spagna was geïntrigeerd door wetenschap en technologie. Daarom ontwikkelde hij timelapse-apparatuur (een fototoestel dat met een vast interval van vijftien minuten een foto maakt) die hij aan het plafond bevestigde – naar eigen zeggen ‘God’s eye view’. Eerst experimenteerde hij bij zichzelf, om daarna bij tientallen mensen, vaak vrienden en familie van hem, thuis een camera aan het plafond te installeren. De vaak onthullende foto’s van slapende baby’s, jongeren met hun huisdier en bejaarde koppels, genomen in hun natuurlijke habitat tijdens de jaren ‘70 (pre-Big Brothertijdperk) fascineren nog steeds. Alle portretten, in een chronologische fotoreeks van ongeveer dertig foto’s, tonen onderlinge verschillen en gelijkenissen. De lichaamshoudingen geven verschillende emoties bloot: vredevol, onrustig, eenzaam, romantisch, soms ontroerend, dan weer humoristisch… Ze ogen persoonlijk, intiem en kwetsbaar. Alsof je een voyeurist bent in andermans slaapkamer.
Wat het pas echt interessant maakt, is dat dit kunstproject de wetenschap verder hielp. Er werd namelijk een nieuw patroon ontdekt: een negentig minuten durende slaap-droomcyclus. Bovendien ontdekte Spagna dat dieren een kortere slaapcyclus hebben en meer bewegen. Onbewust creëren ze zo mooie designs en composities. Sleep is meer dan een uniek fotoboek, het is een boeiend kunstproject én wetenschappelijk werk dat universeel en tijdloos is.
Boekgegevens
Ted Spagna, Sleep, Uitgeverij Rizzoli, ISBN 978 08 478 4098 4 (€ 41,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2013.
