Salla Simukka is de meest bekroonde auteur van Finland. De rechten voor haar Sneeuwwitje-trilogie zijn inmiddels aan 48 landen verkocht. Wij volgden haar tijdens een bezoek aan Nederland en hadden de kans om eens dieper in te gaan op haar fascinatie voor sprookjes.
Bij het zien van de overkoepelende titel van de trilogie denken de meeste mensen meteen aan sprookjes. Las je zelf veel sprookjes als kind?
‘Ik las als kind alles wat los en vast zat, sprookjes maakten maar een klein deel uit van het totaal. Ik vond de meeste sprookjes leuk, maar niet interessanter dan andere jeugdverhalen. Ik denk dat ik juist als schrijfster in een sprookjesfase ben gekomen. Ik vind het leuk dat sprookjes zo oud zijn, en dat ze een centrale rol spelen in onze verhaalcultuur. Over de hele wereld vind je variaties van dezelfde verhalen. Sprookjes zijn dus iets wat mensen met elkaar gemeen hebben. Daarom vind ik het zo leuk om ze terug te laten komen in mijn eigen verhalen. In Spoorloos en Een andere wereld komen bijvoorbeeld zeemeerminnen voor. Het idee voor mijn nieuwe boek bevat ook verwijzingen naar beroemde sprookjes zoals Alice in Wonderland en de Sneeuwkoningin. Je bent dus nooit te oud om inspiratie uit sprookjes te halen.’
Al je boeken zijn bedoeld voor kinderen of tieners. Houd je deze doelgroep altijd in gedachten als je je verhalen schrijft?
‘Ik heb eigenlijk geen specifiek publiek in gedachten als ik schrijf. In Finland bestond het young adult-genre tot voor kort helemaal niet. Ik was een van de eerste auteurs waarop ze het label hebben geplakt. Toch merk ik dat het publiek dat mijn boeken leest heel divers is en bestaat uit zowel jongeren als volwassenen. Een vriendin die in een bibliotheek werkt vertelde dat een man van rond de zeventig alle boeken van de Sneeuwwitje-trilogie had geleend. Toen hij ze terug kwam brengen zei hij tegen haar dat dit pas echte goede literatuur was. Zolang je maar schrijft wat je leuk vindt, maakt het dus helemaal niet uit wie ervan geniet.’
[quote]Zij wordt omschreven als iemand met lippen zo rood als bloed, huid zo wit als sneeuw en haar zo zwart als ebbenhout. Ik had zo dus meteen de titels voor de andere boeken te pakken.[/quote]
Miste je zelf young adult-boeken als tiener?
‘Ik heb wel even een leesdipje gehad rond die leeftijd. Ik vond jeugdboeken vaak te kinderachtig en volwassen verhalen sloten vaak niet aan bij mijn belevingswereld. Ik heb het probleem handig opgelost door vooral veel fantasy te lezen. Het is voor mij dan ook geen verassing dat veel populaire young adult-verhalen fantasy-elementen bevatten. Als tiener wil je denk ik graag even uit de normale wereld stappen, en fantasy-boeken helpen daarbij.’
Je boeken zijn alles behalve een hervertelling van Sneeuwwitje. Waarom heb je toch gekozen om je trilogie deze overkoepelende titel te geven?
‘Ik wilde vooral een thriller met een jong meisje in de hoofdrol schrijven, niet een hervertelling van het sprookje of een fantasyboek. Eigenlijk had ik als eerste de titel in mijn hoofd: Rood als bloed. Deze titel paste perfect bij het verhaal dat zich langzaam in mijn hoofd begon te vormen. Toen ik wist dat het niet bij één boek zou blijven, wilde ik voortborduren op deze eerste titel. Pas toen kwam ik bij het sprookje van Sneeuwwitje uit. Zij wordt omschreven als iemand met lippen zo rood als bloed, huid zo wit als sneeuw en haar zo zwart als ebbenhout. Ik had zo dus meteen de titels voor de andere boeken te pakken. De naam van de hoofdpersoon, Lumikki, betekent in het Fins ook sneeuwwitje. Het is geen gebruikelijke naam in Finland, maar het is ook niet heel ongewoon om je kind zo te noemen. Daarnaast bevatten de boeken enkele subtiele verwijzingen naar het sprookje. Verder zijn het vooral spannende verhalen.’
De drie verhalen zijn met elkaar verbonden, maar kunnen ook los van elkaar worden gelezen. Wist je vanaf het begin al dat je drie verhalen wilden schrijven met Lumikki in de hoofdrol?
‘Ja, dat wist ik al meteen! Zo kon ik mooi enkele verhaallijnen in alle drie de boeken terug laten komen. Toch gaf het ook een extra druk om alle drie de delen op tijd af te hebben. Na het grote succes van Rood als bloed werd mijn vertegenwoordiger opeens constant gebeld door buitenlandse uitgeverijen die de rechten van de trilogie wilden bemachtigen. Soms kwamen er wel vijf landen op een dag bij, terwijl ik Zwart als ebbenhout nog moest schrijven. Ik probeerde echt om dit uit mijn hoofd te zetten terwijl ik bezig was! Naast het schrijven van het laatste deel van de trilogie was ik ook nog met andere dingen bezig, ik schreef voor een literair tijdschrift voor jongeren en ook aan het script voor een televisieserie. Als ik nu terug kijk op die periode, denk ik: waar heb ik de tijd gevonden om Zwart als ebbenhout überhaupt te schrijven?’
Lumikki, de hoofdpersoon in het boek, is een sterke persoonlijkheid. Ze weet wat ze wil, maar blijft ook altijd een beetje mysterieus. Hoe is Lumikki ontstaan?
‘Meestal ontwikkelt een personage zich langzaam in mijn hoofd, maar Lumikki kwam meteen helemaal tot me. Ik wist hoe ze eruit moest zien, van welke muziek ze hield, en hoe ze op bepaalde situaties zou reageren. Het was alsof ik haar tegenkwam op straat en ze zich aan me voorstelde – “Hoi, ik ben Lumikki Anderson, wil je drie boeken met me schrijven?” Ze past ook in een traditie van sterke vrouwelijke literaire hoofdpersonen die we in Scandinavië hebben, zoals Pipi Langkous van Astrid Lindgren. Lumikki laat zich niet snel gek maken door de dingen die haar overkomen en is niet bang om op onderzoek uit te gaan. Sommige lezers vergelijken haar daarom met Lisbeth Salander uit de Millennium-trilogie van Stieg Larsson. Al moet ik toegeven dat ik die boeken nog steeds niet heb gelezen!’
Als ze zich zo sterk aan je openbaarde, was je wel in staat om afscheid van haar te nemen aan het einde van Zwart als ebbenhout?
‘Ja en nee! Bij het schrijven van Rood als bloed wist ik dat ze drie boeken bij mij zou blijven, dus aan het einde van het derde deel wist ik dat mijn reis met haar over was. Aan de andere kant wil ik de deur openhouden, maar op dit moment kan ik niet zeggen of Lumikki nog een keer terugkeert in een van mijn verhalen.’
Nu de rechten van je boeken aan 48 landen zijn verkocht, moet er iets zijn wat veel verschillende lezers aantrekt in deze trilogie. Ben je er al achter wat dat is?
Ik denk dat veel mensen zich in het verhaal van Lumikki kunnen herkennen. Iedereen weet nog hoe het eraan toeging op de middelbare school, of kent wel iemand die verschrikkelijk gepest is. Sommige lezers vertrouwen me toe dat ze zich heel erg in dit gedeelte van het verhaal kunnen herkennen, omdat ze het zelf hebben meegemaakt. Ik vond het dan ook belangrijk dat een sociaal probleem zoals pesten in mijn boeken voorkomt. Verder moet ik mezelf af en toe nog even in mijn arm knijpen. Het succes is zo snel gegaan dat ik af en toe denk dat het een droom is waaruit ik ieder moment wakker kan worden.’
Benieuwd naar ons verslag van Salla Simukka’s bezoek aan Nederland? Lees meer in de december-editie van de Boekenkrant!
Boekgegevens
- Salla Simukka, Rood als bloed, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2127 7, (€ 17,95)
- Salla Simukka, Wit als sneeuw, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2144 4, (€ 17,95)
- Salla Simukka, Zwart als Ebbenhout, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, 978 90 448 2145 1, (€ 17,95)
