door Brigitte Hermans
Het Lab beschrijft een liefdesgeschiedenis die ontstaat in de Tweede Wereldoorlog. De vijftienjarige hoofdpersoon Lodewijk duikt tijdelijk onder in een kantoorvilla aan het Vondelpark om zo te ontkomen aan de tewerkstelling door de Duitsers. In het pand blijkt ook een Joods meisje te schuilen. Tussen de twee bloeit een prille maar intense kalverliefde op, die abrupt eindigt als het meisje op een dag spoorloos verdwijnt. Het vertrek van het meisje is voor Lodewijk een traumatische ervaring. Op de bevrijdingsdag blijkt dat het Joodse meisje een brief voor hem heeft achtergelaten die hij alleen mag lezen als zij elkaar na de oorlog onverhoopt niet terugzien.
Na de oorlog volgt de roman het leven van Lodewijk tot en met zijn tachtigste levensjaar, waarin hij zijn memoires schrijft. We lezen hoe hij na de oorlog een aantal tevergeefse pogingen doet om het Joodse meisje terug te vinden. Pogingen die hij staakt omdat hij de draad van zijn leven wil oppakken. Zo goed en zo kwaad als het gaat, probeert hij de herinnering aan het meisje naar de achtergrond te verdringen. De brief laat hij ongelezen, hij bergt hem op in een ijzeren kistje – een wellicht al te opzichtige metafoor om duidelijk te maken dat de hoofdpersoon zijn gevoelens pantsert. Lodewijk gaat psychologie studeren, maar hij gebruikt deze studie uitsluitend om zijn trauma weg te rationaliseren. Als testpsycholoog analyseert hij een werkleven lang mensen zonder dat hij het aandurft zichzelf diep in de ogen te kijken. Steeds kunstiger gebruikt hij theorieën uit de psychologie om de betekenis van de kalverliefde te bagatelliseren.
Het Lab is een mooie, aangrijpende psychologische roman over de moeilijke opgave om een emotioneel traumatische gebeurtenis op een goede manier te verwerken. De tactieken die een mens hanteert bij het ‘wegstoppen’ van een pijnlijke emotie worden haarscherp beschreven. In het aangrijpende slot wordt duidelijk of Lodewijk en het Joodse meisje elkaar terugvinden. Het zal menig lezer bij de keel grijpen.
Bas Kok, Het Lab, Olive Press, ISBN 9789077787144
(€ 17,95)
