December is dé tijd van gezelligheid. Lichtjes in de boom, samen eten: we zoeken allemaal manieren om het knus te hebben. De Scandinavische landen vormen daarvoor de ultieme inspiratiebron. Daar hebben ze met hun hygge en lagom gezelligheid en geluk tot een kunst verheven.
Vorig jaar vormde hygge een ware hype in de boekhandel. Dit Deense woord is het best te vergelijken met het woord ‘gezellig’: het gaat over het intiem samenzijn met mensen bij wie je je kunt ontspannen. Het begrip werd vooral populair na het verschijnen van Meik Wikings boek Hygge: de Deense kunst van het leven. Volgens Wiking is hygge de reden waarom Denen zo gelukkig zijn. En dat willen we in de Lage Landen ook. We waren allemaal bezig om ‘hyggelige’ momentjes te creëren voor onszelf. In je pyjama Lord of the Rings kijken op de dag voor kerst, bijvoorbeeld. Of met een warme kop thee en een boek op de vensterbank zitten als het heel hard regent.
In zijn boek stelt Wikings een eerstehulppakket samen. Wat heb je nodig om hygge te creëren? Je lievelingsboek staat op nummer vier op het lijstje van knusse en gezellige activiteiten, onder kaarsen, chocola en je lievelingsthee. Daaronder vind je dingen als ontspannende muziek, warme sokken, en een lekkere deken. Gek genoeg krijg je alleen al bij het lezen van het boek een gezellig en gelukkig gevoel. Als je het uit hebt, wil je je vrienden opzoeken en vragen of ze niet eens samen met jou een boomhut willen bouwen.
Maar dat was vorig jaar. Nu zoeken we de gezelligheid, en daarmee ook het geluk, in Zweden. We hebben het niet langer over hygge, maar over lagom. Volgens dit begrip is Scandinavische gezelligheid niet meer een moment – een lekker taartje eten of wegkruipen met een boek. Het is een manier van leven.
Lagom wordt door velen vertaald als ‘niet te veel en niet te weinig’, oftewel ‘precies goed’ en draait vooral om een gebalanceerde levenshouding. In de verschillende boeken over lagom die het afgelopen jaar zijn verschenen – waaronder Linnea Dunnes Lagom: De Zweedse kunst van een leven in balans en Lola Åkerströms Lagom: Het Zweedse geheim voor het goede leven – wordt uitgelegd hoe lagom je een evenwichtiger en gelukkiger leven kan brengen.
De basics zijn niet moeilijk. Koop bijvoorbeeld wat meer tweedehands spullen. Neem eens de fiets of de trein naar het werk in plaats van de auto. Spreek af met je vrienden en maak een lange wandeling in de natuur. Leer breien. Maak je eigen jam! Veel van de dingen die je bij hygge vindt, vind je dus ook bij lagom. In beide gevallen gaat het om het waarderen van eenvoud en van de wereld om je heen. Daarbij wordt een grote nadruk op familie gelegd. Wist je dat zowel de Zweden als de Denen over het algemeen om vier uur van hun werk vertrekken? Zo kunnen ze hun kinderen zelf van school ophalen. En ook zwangerschapsverlof is niet meer gendergebonden. Zowel mannen als vrouwen krijgen vrij om tijd door te brengen met hun pasgeboren baby. Kortom, thuis zijn met je gezin is een belangrijk element van lagom.
Bij Lagom draait het vooral om balans. Dat betekent niet dat je nooit eens lekker ongezond op de bank mag hangen met een pizza. Wel is erg belangrijk om lekker gezellig samen te eten of te relaxen. Het bekende fika, een koffiemomentje waar de Zweden wel drie tot vijf keer per dag de tijd voor nemen, is daarvan een goed voorbeeld. Met je collega’s, je vrienden, of gewoon in je eentje, met fika creëer je een momentje om even te gaan zitten en gewoon iets lekkers te eten en te drinken.
Zoek je nog leuke recepten voor je fika momentjes, kijk dan eens in het nieuwe kookboek van Yvon Jaspers: De keukentafel van het Noorden. Jaspers grijpt terug op het gezelligheidsgevoel dat we kennen van hygge en brengt ons leuke recepten voor elk moment van de dag.
Zelfs als je geen behoefte hebt aan tien stappen om je leven gezelliger en gelukkiger te maken, zijn de boeken over hygge en lagom nog steeds enorm interessant om te lezen. Zo geeft Wikings tweede boek, Lykke: De Deense weg naar geluk, leuke feitjes over hoe geluk in elkaar zit. Zo staat Nederland blijkbaar zevende op een lijst van gelukkigste landen ter wereld. En blijkt dat het lezen van literatuur goed is om je empathiespier te trainen. Lezen is sowieso niet alleen heel erg hygge, het staat ook op de lijst van goedkope dingen waar je echt gelukkig van wordt. En dat horen we natuurlijk graag.
Boekgegevens
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2017.
