Toen ik hoorde dat auteursrecht-advocaat Max van Olden thrillers schrijft over de advocatenwereld, verwachtte ik dat hij een doortrapte, glamoureuze raadsman had verzonnen ter compensatie van een saaie kantoorbaan. De hoofdpersoon van De juiste man blijkt echter een haveloze zestiger; de schrijver zelf een gedreven, nette man. ‘Hij zou geen vriend van me zijn,’ aldus Van Olden zelf.
Oscar, de hoofdpersoon, heeft een rommelig kantoor, een rommelige tuin en een rommelig leven. Waar hij ooit ’s nachts werd gebeld door CEO’s met miljoenenzaken, speelt hij nu tot in de vroege uurtjes computergames. ‘Het is een moeilijke man,’ zegt Van Olden, ‘maar dat heeft ook een reden. Er is hem onrecht aangedaan, wat een grote impact heeft op zijn leven en tegelijkertijd heel moeilijk is om op te lossen.’ Twintig jaar na dat onrecht raakt Oscar opnieuw bevangen door niet-verwerkte rouw en door de zucht naar gerechtigheid – of wraak. Hij gaat het gevecht aan met het verleden en met een oude collega. Hij is bereid om daar heel ver in te gaan. ‘Je gaat Oscar meer begrijpen omdat je meer over hem te weten komt,’ denkt de auteur. ‘Maar hij is niet aaibaar.’
Van Olden heeft veel aandacht besteed aan zijn hoofdpersonage. ‘Een plot zonder goede personages is alleen maar een aaneenrijging van gebeurtenissen,’ zegt hij. Om Oscar en de bijfiguren in De juiste man op te bouwen heeft hij geput uit zijn omgeving – vrienden, jurisprudentie, confrères – en uit een verrassend lange ervaring als schrijver; hoewel hij pas in 2015 debuteerde met Lieve edelachtbare, schrijft hij al jaren. Toen hij eind twintig was, stuurde hij zijn eerste manuscript naar uitgeverijen. Het leverde hem enkel afwijzingen op.
‘Ik heb toch doorgezet,’ vertelt Van Olden. ‘Ik ben van kinds af aan al een lezer en zoals zoveel lezers wilde ik op een gegeven moment zelf schrijven. Ik dacht dat ik daar een talentje voor had, maar het is een lang proces geweest. Ik heb in de tussentijd heel veel geleerd.’ Hij vertelt over de uitdagingen: structuur, het schrappen van stukken tekst, perspectief, show don’t tell. ‘Schrijven is gewoon een ontzettend moeilijk vak. Het is een ambacht.’
Toch voert Van Olden het ambacht alleen uit in zijn vrije tijd en is hij verder fulltime advocaat. ‘Overdag kan ik niet schrijven, dan staan mijn telefoon en mijn mailbox aan. Ik schrijf in de avonden en in de weekends. Ik heb ook dagen in een hutje in het bos gezeten. Dat is eenzaam, maar je wilt dat boek af hebben! Toch wil ik geen fulltime schrijver worden. Ik weet niet of het geestelijk gezond is om alleen maar in je hoofd te zitten, geen mensen meer te spreken, geen collega’s te hebben, geen cliënten. Als het me ooit gegeven zou zijn om van het schrijven te leven, blijf ik toch advocaat.’ Hij lacht. ‘Nu heb ik de keuze ook niet, natuurlijk.’
De invloed van zijn dagelijkse werk is op twee manieren in De juiste man terug te vinden. Ten eerste wordt de sfeer van de advocatenwereld met oog voor detail geschetst. Net als Van Olden is Oscar vertrouwd met het vergaderen, het roddelen, de rivaliteit en de sportiviteit. De tweede manier waarop de advocatuur invloed heeft op de schrijver, ligt dieper. Het boek presenteert een dilemma dat Van Olden regelmatig in de praktijk tegenkomt: kies je voor gerechtigheid of voor rust? Hij legt uit dat hij met zijn thriller niet alleen spanning, maar ook stof tot nadenken wil geven. ‘Mensen reageren verschillend op onrecht. De een wil heel agressief alles uit de kast halen, de ander is daar zakelijk in, die stelt zich schikkingsbereid op. Ik vind het leuk als lezers zich afvragen wat zij zelf zouden doen. Zelf heb ik de neiging om de onderste steen boven te halen. Anders had ik dit verhaal niet kunnen schrijven, want je moet zelf een soort fanatisme hebben om zo’n Oscar neer te kunnen zetten. Ik heb in mijn leven nog weinig onrecht meegemaakt, maar de enkele keren dat het me is overkomen,’ zegt hij met een gniffel, ‘was ik wel bloedfanatiek.’
Dan wil Van Olden iets van mij weten. Hij vraagt me – ‘even buiten het interview om’ – in hoeverre ik mee kon gaan in de drijfveren van de hoofdpersoon. Ik zeg dat ik Oscar begrijp, maar dat ik hem ook vreselijk vasthoudend vind, omdat hij zijn trauma zelfs na twee decennia nog geen plekje heeft gegeven. ‘Maar het is ook wel een groot trauma,’ zegt Van Olden.
Ik vraag hem hoe hij dat trauma heeft kunnen beschrijven. Heeft hij uit persoonlijke ervaring geput? ‘Ik heb dat helemaal uit mijn fantasie gehaald. Ik heb wel gekeken naar vergelijkbare casussen – juridische stukken.’ En het rouwproces zelf? ‘Groot leed is me tot nu toe gelukkig bespaard gebleven in mijn leven, dus ik weet niet hoe ik met zulke intense rouw om zou gaan – laat staan hoe ik met complexe rouw om zou gaan, zoals in het geval van Oscar. Daar is niet alleen sprake van rouw, maar ook van onrecht. Het is dan wel twintig jaar geleden… Maar ik weet niet of ik het in zijn geval zou kunnen accepteren.’ Hij peinst even. ‘Ik denk het niet.’
Beeld: Lawrence Mooij
Boekgegevens
Max van Olden, De juiste man, Uitgeverij Ambo Anthos, 280 pagina’s (€ 19,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie maart 2017
