Chaos in haar lijf, chaos in zijn hoofd
Voor de Maand van de Filosofie schreef Yorick Goldewijk een jeugdboek aansluitend bij het thema ‘Chaos’. Het is een hoopvol boekje over realiteit en het daarmee omgaan, de magie van late zomeravonden, en grote en kleine vormen van chaos.
Door Joyce Guntlisbergen
Maarten gaat naar groep 8 en al de hele zomer ziet hij op tegen die eerste schooldag. Die dag blijft de stoel van zijn vriendin Lois zo opvallend leeg. Het is allemaal een beetje warrig in Maartens hoofd: hij kent Lois al zijn hele leven, maar de gevoelens die hij sinds kort voor haar heeft zijn nieuw en nu Lois tijdens de zomervakantie geopereerd is aan een neuroblastoom voelt hij zich schuldig dat hij al die weken nog niet bij haar is langs geweest. Hij vermijdt haar omdat hij het moeilijk heeft met Lois’ kanker, en dat verbaast de mensen om hem heen. Maartens vriend Klaas spreekt hem erop aan: ‘ “Gast,” zei Klaas. “Ja,” zei Maarten. “Zeg dat wel.” ’
Het is een kenmerkend citaat voor het boekje: de vriendengroep van Maarten en Lois biedt de chaos met humor, en ontroerende uitingen van vriendschap, het hoofd. Het herinnert de volwassen lezer aan de wijsheid van achtstegroepers en is voor het lezers van tien tot twaalf jaar vast heel herkenbaar. Ook Maartens ongemak rondom zijn gevoelens voor Lois is ongelooflijk typerend voor zijn leeftijd en wordt met veel humor en fijne beeldspraak verwoord: ‘Bij Klaas ging alles vanzelf. Hij zoefde overal gladjes doorheen, als een Tesla. Maarten was meer een winkelkarretje met zo’n irritant zwabberwieltje.’
De humor en ontroering vormen de rode draad in het verhaal, maar met Goldewijks karakteristieke dichterlijk taalgebruik wordt ook de realiteit van Lois’ ziek zijn in beeld gebracht: ‘ “Lois gaat dood,” fluisterde hij, omdat hij de woorden wilde proeven. Ze smaakten dun en bitter als paracetamol.’
De illustraties van Yvonne Lacet, die net zo poëtisch aandoen, ondersteunen dat prachtig, onder meer met een beeld van de vlinders in Maartens buik die als glas op de grond kapot vallen als hij ziet hoe ziek Lois geworden is.
Lois’ kanker wordt door haar vrienden met chaos vergeleken, en tijdens een van de late zomeravonden bedenken ze samen een plan dat de chaos hopelijk een halt toeroept en verschuilen ze zich samen nog even in hun jeugdige fantasie. De chaos in Loïs eindigt daarmee met een open, maar hoopvol einde – precies wat een filosofisch boekje over chaos zou moeten doen.
Yorick Goldewijk en Yvonne Lacet (ill.), De chaos in Loïs,
Querido (voor de Stichting Maand van de Filosofie),
92 p. (€ 9,99)
