Als het mogelijk zou zijn om in dit leven – zonder enig professioneel doel – alleen maar te lezen, zou ik meteen voor deze optie tekenen. Levenslang boekenweek: wat een feest! Vooral als er een eigen roman staat te dringen om geschreven te worden, komt lezen als geroepen. Ik ken en herken het patroon inmiddels: de vlucht naar boekenkast, de boekhandel, de bibliotheek, het antiquariaat, naar blogs, kranten, magazines, en noem maar op.
Lezen – vertoeven in andermans universum – is zoveel gemakkelijker en veiliger dan schrijven – het graven in je eigen universum. Het is ook zoveel prettiger. Dat denk je toch. Heel even. Want wie warm loopt voor scherpe en/of goede zinnen, wie niet onberoerd kan blijven bij het ontdekken van knap geformuleerde gedachten, wie opgewonden geraakt van treffende beschrijvingen, van geslaagde dialogen en uitgediepte karakters, die kan natuurlijk ook pisnijdig tot suïcidaal worden als hij weer eens heuse gedrochten in de handen/schoot heeft.
Laat me op het niveau van de pure formulering blijven. Al bestaat pure formulering niet: er hangt altijd een hoofd aan vast, en in dat hoofd schuilen gedachten (in het beste geval van zichzelf), en emoties, en de verwarring dat die twee met elkaar overeenstemmen, enzovoort.
Maar om het simpel te houden. Sommige auteurs – journalisten, bloggers, leerkrachten, essayisten, schrijvers, … – gaan zo achteloos met woorden om, dat je ze voor dat misdrijf meteen zou moeten straffen. Door het werk in kwestie opzij te leggen, bijvoorbeeld. Of het door de papierversnipperaar te halen. Of er je gat aan af te geven, dat doet Bloom in Ulysses van James Joyce, al moet ik daaraan toevoegen dat Bloom op de pot ook zinnen savoureert; de absorptie van goede teksten bevorderen zijn stoelgang.
Stoelgangbevorderend – het moet eruit! – werkt op mij bijvoorbeeld deze simpele introductiezin op de website van de organisatie van de Boekenweek zelf: ‘Als één schrijver een interessant curriculum vitae kan overleggen’, staat er, ‘dan is het Kader Abdolah wel. Hij is geboren in Iran, studeerde natuurkunde in Teheran en raakte betrokken bij het verzet tegen zowel de sjah als de ayatollahs. Enz.’
Welja, denk ik dan. Een zoveelste holle copywriter die niet stil staat bij wat hij schrijft. Want wat voor een onzin staat daar al niet in slechts twee zinnen? ‘Als één schrijver een interessant cv kan ‘over’-leggen (sic), dan is het KA wel?’ Is dat zo? Ik kan honderden schrijvers met een interessanter en complexer cv opsommen. Ik kan nog meer schrijvers opsommen met een compleet oninteressant cv, maar met een reeks schitterende boeken – of een adembenemend oeuvre – op hun repertoire.
Woorden zijn niet vrijblijvend. Nooit. Ik weet zeker dat Kader Abdolah moet lachen met deze twee goedkope, hersenloze zinnetjes. Ik weet ook zeker dat ik deze maand De Kraai – en nog veel meer – zal lezen. Want de geschiedenis heeft het vast al bewezen: het is moeilijk te weerstaan aan een beginzin als: ‘Ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht, no. 37.’
Margot Vanderstraeten
