Het is een vraag die alleen wordt gesteld door mensen die niet schrijven, of door mensen die niet weten wat schrijven is. Met schrijven bedoel ik: schrijven en schrappen wat niet past.
Het meeste past niet.
Het kan lang duren voor die essentie zich bloot geeft.
Wanneer is je volgend boek klaar?
Met de jaren heb ik zo’n hekel aan deze vraag gekregen, dat ik het niet kan helpen dat ik af en toe ook de vraagsteller bepaald onuitstaanbaar ga vinden.
Dat is niet geheel mijn fout.
De vraagsteller – die zelden roman zegt – heeft namelijk al een arsenaal gruwelijke, bijkomende vragen klaar.
Antwoord ik: ‘Ik vermoed dat mijn roman einde volgende jaar klaar is’.
Dan wordt mijn uitspraak geheid gevolgd door: ‘Hemeltje, jij schrijft aan een meesterwerk zeker? Meer dan een jaar voor een boek? Meer dan twee jaar zelfs? Tsjonge, dat wordt een kanjer van meer dan 1000 pagina’s zeker? Van plan de Nobelprijs te winnen?’
Dat laatste zeker – ambitie maakt deel uit van talent.
Maar neen. Het wordt een dun boekje. En twee jaar is niets. In een vingerknip voorbij.
Heeft u ooit van Blaise Pascal gehoord.
‘Je vous écrit une longue lettre, parce que je n’ai pas le temps d’en écrire une courte’, tekende hij op. Zo is het maar. In het schrappen en schaven, in het zoeken naar dat enige, juiste woord dat een heel hoofdstuk kan vervangen, kruipt meer tijd en intensiteit dan in langdradig leuteren.
Meestal antwoord ik schouderophalend. ‘Ik weet het niet’.
Of, als ik zin heb in enige verbolgenheid aan de andere kant, klinkt het: ‘Mijn boek is klaar als de laatste zin is geschreven.’
Een simpele maar oerdegelijke les die ik op een reis door Zimbabwe heb geleerd.
Daar was ik, pakweg twintig jaar geleden, nog zo ‘dom’, dat ik, in een gesprek dat ik voerde met een man die een hut bouwde, informeerde naar de opleveringsdatum van zijn creatie.
‘Oh, mijn hut is klaar als het dak erop zit’, sprak hij laconiek en onbegrijpend.
Ik begrijp hem.
Margot Vanderstraeten – Wanneer is je volgend boek klaar?
