De redactie van Onze Taal zet iedere maand een taalboek in de schijnwerpers. Deze keer: Het mooie vogelwoorden boek van Toine Andernach.
Door: RAYMOND NOË
Boeken over vogels zijn zeer populair de laatste jaren. Op de grote boekensites vind je er tientallen — onder meer van vogelkenner Nico de Haan. En er verschijnen ook boeken over ‘vogels in de taal’, zoals Toine Andernachs Baardman & boterkontje, over de etymologie van vogelnamen, van twee jaar terug. Andernach is vogelaar en taalliefhebber, en onlangs verscheen zijn tweede boek: Het mooie vogelwoordenboek. Hierin schrijft hij met veel plezier en kennis van zaken over tot de verbeelding sprekende woorden uit allerhande subgebieden van de vogel(taal) kunde. Over hoe vogels eruitzien (wenkbrauw- streep, ondervleugelhanddekveren), over vogelaarstermen (turbovogelen, wishful birding), over vergeten vogelnamen (geitenmelker, halfsnepje), over vogelgedrag (baltsen, skulken), over vogelgeluiden (kwinkeleren, monotone continuzang), over vogelaarsbenodigdheden (porrokijker, zee- trektelpost) en nog veel meer. En alles wordt opgevrolijkt met tekeningen en ‘mooiewoorden- lijstjes’, bijvoorbeeld over vogelbiermerken en vogelaarstypes.
Het boek bevat weetjes, anekdotes en etymologie. Zo lezen we in het hoofdstukje over de kanoet waarom mannetjesvogels vaak kleurrijker zijn dan de vrouwtjes, en vervolgens over de legende van koning Knut II de Grote, aan wie de kanoet zijn naam zou danken, en ten slotte de weerlegging daarvan: kanoet verwijst naar de gedrongen gestalte van deze vogel, en het woord is verwant met onze woorden knot en knoop. In de laatste bladzijden komen ten slotte allerlei verzonnen vogelnamen aan bod, zoals dakduif, krullevaar, breedsnavelbeller, grauwe zeikstaart, klets, slettekopje, blindkuif en bralsnavel. En uiteraard gaat het in dit hoofdstukje ook over Toon Hermans klassieke sketch over de vogelimitator, met daarin de tjaktjak (die ‘tjaktjak’ zegt), de roepieroepievogel (die ‘roepieroepie’ zegt) en de kroet (en die zegt … ‘poelifinario’). Een leuk leesboek vol taal- en andere weetjes.
Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op: www.onzetaal.nl.
Toine Andernach, Het mooie vogelwoorden boek, Uitgeverij Noordboek, 184 pagina’s (€ 19,90)
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie januari 2024.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
