De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer: Supergaaf van Robbert Wigt.
Raymond Noë
Hoe je verder ook over Mark Rutte mag denken, het valt niet te ontkennen dat taal zijn ding is: hij staat bekend als een gewiekst debater, die zich niet snel in de hoek laat drijven. ‘Een verbale Houdini’, is hij wel genoemd, en ook ‘de Mohammed Ali van het politieke debat’. Docent Nederlands Robbert Wigt heeft gekeken waar hij die bijnamen aan te danken heeft. In zijn boek Supergaaf gaat hij op zoek naar de trucs en technieken die Rutte toepast als hij in debat is – hoe hij analyseert, redeneert en argumenteert. En hoe hij verbale klappen ontwijkt en zijn tegenstanders in de hoek zet. Of te kakken zet, want als het zo uitkomt speelt hij ook op de man.
Een belangrijk wapen is Ruttes gevoel voor humor en zijn gevatheid. Als je hem de kans geeft, kaatst hij de bal onmiddellijk terug, zoals ook Geert Wilders ondervond toen hij suggereerde dat de minister-president een bepaald plan verzonnen had onder invloed van hallucinerende middelen. ‘Wat kost dat nou, zo’n flink stuk spacecake?’ vroeg Wilders. Waarop Rutte onmiddellijk riposteerde: ‘Nou, meneer Wilders, als ik zo uw haar zie, weet u er meer van dan ik.’ Exit Wilders.
Een andere door Wigt benoemde debattruc die Rutte inzet, is dat hij zijn antwoorden begint met het persoonlijk toespreken van zijn opponent van dat moment. Met ‘U bent zo somber’, ‘Ik heb u weleens sterker gezien’, of ‘Toen we zo goed samenwerkten sprak u heel anders’ drukt hij de tegenstander al meteen in de hoek, terwijl hij in feite nog geen woord gezegd heeft.
Deze en andere trucs en technieken (zoals bijvoorbeeld framing, persoonlijke betrokkenheid tonen, antwoorden ontwijken, vaagtaal introduceren) worden door Wigt allemaal besproken en uitgelegd – en uiteraard illustreert hij zijn observaties met veel voorbeelden uit de politieke praktijk. Eentje om het af te ronden: toen Rutte ooit werd onderbroken door het gehuil van een baby vanaf de publieke tribune, legde hij dat uit als instemming met zijn beleid. Toen Jesse Klaver antwoordde dat babygehuil bij hem thuis meestal geen instemming betekende, zei Rutte: ‘Dat komt door die eikeltjespyjama. Daar schrikken ze van.’
Robbert Wigt, Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte, Uitgeverij Mazirel Pers, 190 pagina’s (€ 19,99)
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie maart.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
