De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer: Het n-woord van Ewoud Sanders.
Het is pas zo’n twintig jaar geleden dat de ‘Stichting Eer en Herstel Betalingen Slachtoffers van Slavernij in Suriname’ eiste dat het woord neger (en ook creool) uit de Dikke Van Dale zou worden geschrapt. De stichting kreeg zijn zin toen niet – en zal die ook nooit krijgen, want een woordenboek moet de taal beschrijven, niet vormen – maar inmiddels is er geen woord waar zo’n zwaar taboe op rust. Zo zwaar zelfs dat heel veel mensen er enkel nog naar verwijzen met ‘het n-woord’. Het woord komt sinds begin zeventiende eeuw in het Nederlands voor (de oudste vindplaats is uit 1638), en het is sindsdien ook in woordenboeken en encyclopedieën terechtgekomen, met definitie en al. Die definities zijn interessant, want die laten zien hoe de betekenis van het woord zich ontwikkeld heeft, als aanduiding voor slaafgemaakten en personen van kleur – en die ontwikkeling is precies wat taalhistoricus Ewoud Sanders nu beschrijft in zijn nieuwste boek Het n-woord.
Hij vlooide daarvoor niet alleen allerlei naslagwerken uit, maar ook de oude boeken, kranten en periodieken die beschikbaar zijn op sites als Delpher en de DBNL (Digitale bibliotheek der Nederlandse letteren). En zo ontstond een goed gedocumenteerde en rijk geïllustreerde geschiedenis van het woord, en vooral van de beeldvorming rond personen van kleur. Het boek bevat een bonte verzameling bizarre en pijnlijke beschrijvingen en karikaturale illustraties – waar Sanders zijn lezers in het begin ook voor waarschuwt: ‘De echte duivel schuilt niet in het n-woord, maar in de context en de definities.’
Door de historische aanpak is het boek meteen ook een kleine geschiedenis van de slavernij, en het leert ons dat, zoals bestuurder Kathleen Ferrier zegt in haar voorwoord bij het boek, ‘er verschillende verhalen en perspectieven zijn van waaruit je die geschiedenis kunt bekijken’.
Ewoud Sanders, Het n-woord. De geschiedenis van een beladen begrip, Uitgeverij Prometheus, 192 pagina’s (€ 20,00)
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juni 2023.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
