De artikelen blijven dicht bij de persoon Nooteboom, maar vertellen tegelijkertijd erg veel over de wereld rondom Nooteboom: de jaren zestig, met alle wereldproblematiek enerzijds en een groeiende welvaart anderzijds. De stukken zijn vaak dagboekachtige notities, die soms niet méér vertellen dan waar Nooteboom zijn dag mee heeft doorgebracht. Door de regels heen is Nooteboom echter de waarnemer, het negatief in een fotocamera, dat onverbiddelijk vastlegt wat via de lens binnenkomt. Nootebooms ogenschijnlijk onschuldige artikelen vormen en passant, en wellicht volledig onbewust, een prachtige kroniek van de jaren zestig.
Die kroniek valt in verschillende onderwerpen uiteen: persoonlijke belevenissen, waarnemingen van belangrijke actuele gebeurtenissen (men denke aan de Beatles, het huwelijk van Beatrix en Claus, de Parijse rellen van 1968 en perikelen rond de Koude Oorlog) en enkele literaire beschouwingen en steekspellen met collega-schrijvers.
In de persoonlijke stukken beschrijft Nooteboom zijn leven als wereldreiziger en levensgenieter. Al in de jaren zestig ondernam hij talrijke reizen. Veel binnen, maar geregeld ook buiten het Europese continent – opzienbarend in die tijd. De reiziger Nooteboom doet nieuwe indrukken op en verwerkt deze zo natuurgetrouw mogelijk in zijn column. Ook blijkt hoe men in verschillende landen over mondiale gebeurtenissen heel andere visies ontwikkelt. Is het anders om over wereldschokkende ontwikkelingen te lezen in ofwel de lome, landelijke Provence, ten opzichte van het rumoerige Parijs? En hoe is het voor de Nederlander om roerige ontwikkelingen elders mee te maken? Nooteboom houdt zich eveneens bezig met de Nederlandse politiek. Deze teksten zijn echter allerminst journalistiek, het zijn eerder stukken van een poëtisch ingesteld schrijver die op zoek lijkt naar iets interessants achter een nieuwsfeit. En daarnaast verhaalt Nooteboom geregeld over de nieuwste ontwikkelingen in de Nederlandse literatuur, beschrijft hij een ansichtkaart van Campert, of hoe hij een boek van Couperus ervaren heeft.
Ten slotte blijken de bijdragen van Nooteboom aan de Volkskrant van grote invloed op de hedendaagse column. Tal van columnisten drommen samen in de hoekjes van kranten en tijdschriften om daar hun eigen visie te kunnen etaleren, scherper dan ze bij andere gelegenheden kunnen. Nooteboom leek in zijn Kronieken reeds te belichamen wat de tegenwoordige columnisten drijft. Maar waar ‘de mening’ tegenwoordig prevaleert, is dat bij Nooteboom, zoals bij zijn tijdgenoot Carmiggelt, ‘de waarneming’. Hij schetst nauwgezet een precies wereldbeeld, meestal zonder daar zelf een nadrukkelijke rol in te spelen. De lezer mag het zeggen.
Cees Nooteboom, Verleden als eigenschap, Uitgeverij Atlas, ISBN 9789045009148 (€ 29.95)
Cees Nooteboom – Verleden als eigenschap
