Sinds drie jaar voert Hella van der Wijst voor het EO-programma Ik mis je wekelijks een gesprek bij het graf van een geliefde. Dit levert unieke inzichten op in de manier waarop mensen in Nederland rouwen en doorleven. Daarvan is dit boek de weerslag.
Samen met collega-presentator Arjan Lock ben ik vooral een luisterend oor voor wie een geliefde verloor. En wat blijkt: het delen van hun verhaal is zowel voor henzelf als voor de kijkers van ons programma al een vorm van troost.
Nieuwsgierig naar de manier waarop troost echt werkt, heb ik in dit boek het vergrootglas op TROOST gelegd. Ik heb gasten uit ons programma opnieuw en uitgebreider gevraagd waar zij in hun verdriet troost hebben gevonden en op welke manier hun omgeving troost kon bieden – of niet.
Want zoals rouwspecialist Manu Keirse in dit boek zegt: ‘Mensen die de schoenen dragen, weten het beste waar ze knellen.’ De levensverhalen van ‘ervaringsdeskundigen’ vormen de basis van dit boek. Daarnaast geven wetenschappers en deskundigen vanuit verrassende invalshoeken hun kijk op troost. Wist u dat je kunt sterven aan een gebroken hart? Cardioloog Ivo van der Bilt promoveerde erop.
Psychiater Bram Bakker en hoogleraar gezondheidspsychologie Andrea Evers zoomen in op de verwaarlozing van het lichaam bij verdriet. Rabbijn Lody van de Kamp vertelt over het draaiboek voor rouw dat al eeuwenlang troost biedt aan joden.
In vier hoofdstukken heb ik de verschillende vormen van troost proberen te vangen: HART, HOOFD, BOVEN en HANDEN. Soms is troost teren op liefde, soms is het knokken tussen hoofd en hart. Soms komt troost van God, soms is troost gewoon iets doen en keihard werken. Of servies kapot gooien, zoals Annemarie, die twee dochters tegelijk verloor bij een auto-ongeluk. Met haar verhaal is dit boek ooit begonnen.
Wetend dat er geen regels zijn voor rouw, hoop ik dat de enquête die we hebben gehouden aan omstanders handvatten geeft wat wél of juist niet te doen of te zeggen bij verdriet van een geliefde. De Top Tien wat wel/niet doen/zeggen bij verdriet kan helpen om te troosten. Niet alleen bij verlies van een mens, maar ook bij andere verdrietige situaties in het leven.
Ik heb dit boek geschreven vanuit mijn gedrevenheid om de inspirerende verhalen die ik hoor, te delen met zo veel mogelijk mensen, zoals ik dat al eerder deed in mijn wandelboek Hella’s voetsporen. Ik put daarbij uit mijn eigen ervaringen van verdriet en troost in zowel mijn werk als presentator en programmamaker als ook uit mijn privéleven.
Door het schrijven van dit boek heb ik ervaren dat vertellen een vorm van verwerken is. Dat verdriet vergelijken met dat van anderen, verdriet gewoner gemaakt, horend bij het leven. Ik ontdekte de eenvoud en kracht van misschien wel de oudste en meest doeltreffende vorm van troost: je verdriet delen. Als een dokter werkelijk luistert naar de patiënt, is dat soms al de helft van de genezing.
Dit boek laat via levensverhalen van gewone mensen zien, dat je van verdriet wel ziek kunt worden maar dat rouw geen ziekte is, maar bij het leven hoort.
Hella van der Wijst
Boekgegevens
Hella van der Wijst, Troost. Als je iemand mist, Uitgeverij KokBoekencentrum, 192 pagina’s (€ 20,00)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie 4 februari 2019.
