Astrid Roemer krijgt als eerste Surinamer op 19 mei de P.C. Hooftprijs uitgereikt voor haar gehele proza-oeuvre. Een van de hoogtepunten in haar werk is de roman Neem mij terug, Suriname.
Langzaam liep hij achter de andere mensen aan zonder op of om te zien. Hij wist dat hij hen volgen moest, zijn reis genoten, tot hij zijn vriend zag staan.
Arti! Hoe zou die eruitzien nu. Glimlachend keek hij op: wat een mensen! Overal hoorde hij stemmen en alles leek heel licht. Een gevoel van bevreemding deed hem zwaar zuchten. ‘Waar moet ik mijn koffer halen?’
Geamuseerd keek de aangesprokene op. Onbescheiden was zijn blik toen hij eindelijk antwoordde:
‘Loop maar mee, het duurt nog even.’
Niet zonder respect constateerde hij dat het een van de legendarische tachtigduizend Surinamers in Nederland was. En de gedachte er nu zelf bij te horen maakte hem wat overmoedig. Een vibrerende blijheid ontspande hem. Een wilde gedachtestroom deed zijn lippen beven toen de stem bij hem vroeg: ‘Komt u hier voor het eerst?’
Zijn lippen trilden. Spreken wilde hij. Lachen en pretentieloos spotten, maar zijn hoofd leek loodzwaar en hij had zelfs moeite te knikken.
‘Studeren?’ Weer een moeizame knik. Diep in hem maak te iets zwaars zich langzaam los, klom tot zijn borst; hij hijgde. Toen voelde hij hoe het zich ontbond; hoe het door zijn hele lichaam stuwde: een gewaarwording als van schrik, van panische angst of iets dergelijks.
Verdomme!
Hij drukte zijn tanden in zijn lippen.
Het moet ophouden! Het moet ophouden! God, laat het ophouden!
Mechanisch liep hij door.
Terwijl hij stond te wachten op zijn koffer keek hij wat schuchter om zich heen.
‘Airport Schiphol,’ zei hij zachtjes en zijn ogen volgden de mensenfiguren en bleven rusten op de voorbijglijdende koffers, tassen, zakken, kisten, bundels met hun blauwwitte K.L.M.-labels. Uit een opengebarsten zak rolde fruit: zach te sapotilles die tegen staal kapotgedrukt werden.
Hij rilde. Het vreemde gevoel ebde weg en liet hem leeg achter. Net als toen hij naar het vliegtuig op Zanderij liep. Hij hoorde de verrassende stem nog: Passagiers voor Amsterdam en Lissabon worden verzocht zich aan te melden bij… De rest hoorde hij niet. Zijn hart brak. Loodzwaar leken zijn voeten. Wat leken de haren van zijn moeder op eens grijs. En wat was zij oud al. Ze huilde. Kleine stille tranen en ze hield hem dicht tegen haar magere borst gedrukt.
Je moet niet lang wegblijven, had ze hees gefluisterd. Ik schrijf elke week, elke week had hij druk beloofd, zijn blik gericht naar de verte, zijn handen koud, ijskoud. Laat mij gauw halen, hadden de verdrietige ogen van zijn zusje gesmeekt. Maar ze zei niets toen hij haar omhelsde.
Zorg goed voor ma. Blijf bij haar!
Ze knikte hard en wendde het gezicht af.
Lafaard! hoorde hij in zich roepen. Nog proefde hij de zoete scherts van zijn vrienden, die hem wrang deed glimlachen. ‘Bent u nog hier?’
Bij hem het bekende vriendelijke gezicht. Hij aarzelde voor hij antwoordde.
‘Ik wacht op mijn vriend.’
Een nietszeggende stilte. Zijn blik onrustig naar de ander. Iets als wrevel, gekrenkte trots en teleurstelling deed hem verder spreken.
‘Hij zal opgehouden zijn of zo!’
Weer die kale stilte en zijn stem. ‘Ik blijf gewoon wachten. Komen doet hij beslist!’
Zijn woorden en zijn stem hadden doel getroffen want de man knikte, wilde iets zeggen, bedacht zich, bleef aarzelend staan, maar ging ten slotte. Een beetje geïrriteerd en gedachteloos keek hij hem na.
Boekgegevens
Astrid Roemer, Neem mij terug, Suriname, verschenen in de reeks Surinaamse Klassieken, Uitgeverij Conserve, 168 pagina’s, ISBN 978 90 542 9217 3 (€ 20,00)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2016
