Een boek over lijden? Waarom? We willen immers niets met lijden te maken hebben. Lijden moet worden bestreden. Weg ermee!
Onze cultuur is doordrenkt van de behoefte om lijden te voorkomen en uit te bannen. We cultiveren vooral het idee dat we het leven onder controle hebben. Je kunt je tegen alle soorten onheil verzekeren, alsof lijden altijd ongedaan te maken is of op zijn minst gecompenseerd kan worden. Wie ziek is, wordt behandeld en geopereerd. Alles wordt geprobeerd om je weer gezond te maken. En wie niet geneest, wordt in een groot huis gestopt, waar hulpverleners blijven proberen om het lijden te verlichten. Zo’n huis staat overigens meestal wel aan de rand van de samenleving. Zo veel mogelijk uit het zicht, zodat gezonde anderen er niet te veel last van hebben. Welk stadsbestuur plant ruimte om in het centrum een grote begraafplaats aan te leggen?
We verheerlijken niet het lijden, maar de mensen en instanties die het lijden van ons overnemen: Jezus die voor onze zonden stierf, vrijheids- en verzetsstrijders die vochten voor het goede doel, martelaars die zich opofferden om ons te laten leven. We vereeuwigen ze op schilderijen, zodat ze niet worden vergeten. We richten gedenkstenen en standbeelden voor hen op. Tot in lengte van jaren vieren we hun geboorte- en sterfdagen. Niet omdat we jaloers zijn op hun lijden, maar omdat we dankbaar zijn dat ze het van ons overnamen. Of we kopen met die aanbidding en persoonsverheerlijking ons schuldgevoel af over het feit dat we hen de kastanjes uit het vuur lieten halen. Dat kan ook.
We hebben een hekel aan lijden. Wie het voor ons doet, wordt hartelijk bedankt en soms zelfs verheerlijkt. Maar zelf lijden willen we voorkomen. Het moet wel leuk blijven!
Boekgegevens
Martin Appelo, Leren lijden, Uitgeverij Boom, ISBN 978 90 895 3942 7 (€ 24,50, e-book: € 9,95)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie maart 2016
