Het twijfelexperiment van Carly Wijs is het lichtvoetig vertelde maar wrange verhaal van de tienjarige Vicky, die opgaat in haar fantasie en de werkelijkheid uit het oog verliest.
‘Ah auwauwauwauw…’ Plotseling had Mitty zich op de grond geworpen en ze kromp ineen van pijn. Ik keek mijn vader met een slome blik aan. ‘Wat is er? Wat heeft ze?’
Op dat moment kwam de mevrouw van de kassa de kamer in en keek waar het rumoer vandaan kwam. ‘Dit gaat zo niet. Dit is onacceptabel.’
Ik liep naar mijn vader en zei tegen de mevrouw van de kassa: ‘Ze weet niet wat ze doet, hoor. Ze is ge-han-dicapt.’ Om mijn woorden te onderstrepen zwaaide ik vermanend met mijn wijsvinger onder haar neus, maar in een milliseconde realiseerde ik me weer wat mijn plaats was in de wereld. De vinger verdween in één zwiepende beweging achter mijn rug en ik boog mijn gloeiende hoofd netjes in de richting van de grond.
Tot mijn verbazing kreeg ik geen draai om mijn oren, maar werd de mevrouw ook knalrood. ‘O, nee, o, ja, dat spijt me.’ Ze richtte zich tot mijn vader. ‘Maar het museum, weet u… de mensen willen in stilte… misschien is het niet zo handig.’
‘Nee, het is inderdaad allemaal niet zo handig. Dat heeft u goed gezien. We wachten wel buiten tot mijn vrouw en dochter klaar zijn. Vicky, kom mee!’ Mijn vader wrong zich door de boekenkast en sleurde Mitty achter zich aan. Ik volgde hem en voelde achter me hoe de mevrouw van de kassa zich door de geheime ingang van Annes Achterhuis werkte. ‘We hebben een rolstoel voor gehandicapten. Als u buiten wacht, kunt u de rolstoel wel even meenemen.’ Haar verontwaardigde mond was gesmolten en haar medelijden stroomde als een lauwe derrie over ons heen. Ik werd ineens heel moe en mijn vader zei futloos: ‘Ze is niet… Ach, laat ook maar. Graag, dank u.’
‘Geen probleem, dat is nu echt een kleine moeite.’ Ze ging ons voor, waarbij ze zich met haar armen een weg door de mensenmassa baande zodat we de ruimte kregen. De stroom bezoekers die naar binnen wilden komen, spleet in tweeën en we bereikten de ingang, waar tegen de muur een opgevouwen rolstoel stond. Er hing een bordje boven: DEZE SERVICE WORDT U AANGEBODEN DOOR DE ANNE FRANK STICHTING. De mevrouw pakte de stoel en liep naar buiten. Vlak langs de smalle stoep zoefden fietsers en auto’s voorbij. De service van de Anne Frank Stichting werd waarschijnlijk niet vaak gebruikt, want het kostte de mevrouw van de kassa veel moeite om de stoel uit te klappen.
Ondertussen was Mitty weer begonnen met zingen: ‘Joepieeeee Joepieeee.’ Ze leek een stuk vrolijker nu ze op straat stond en mijn vader had ook weer een beetje kleur gekregen. Toen het de mevrouw lukte om de stoel in de juiste stand te krijgen, bewoog ze hem uitnodigend in de richting van Mitty, die opeens overduidelijk niet gehandicapt was en lenig in de stoel plofte. En ik geloof dat het daar, precies op dat moment, was dat het gebeurde, terwijl ze met een lichte glimlach de rolstoel in bezit nam. Het was niet groots, eerder een knispering die heen en weer schoot tussen mijn slapen, maar de gedachte was glashelder: ze doet alsof! Ze had het weer voor elkaar. Wat een slimmerik. Ik moest lachen en vroeg: ‘Mag ik de stoel duwen, papa? Mag ik? Ik wil het graag.’ Ik pakte de handvatten en wachtte zijn antwoord niet af. Met stevige stappen duwde ik de rolstoel in de richting van de kerk op de hoek, waar ik op een pleintje een frietkraam had zien staan, en de knispering in mijn hoofd was alweer vervangen door een verlangen naar friet.
Boekgegevens
Carly Wijs, Het twijfelexperiment, Uitgeverij Ambo Anthos, 232 pagina’s, ISBN 978 90 263 3296 8 (€ 19,99)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juni 2016
