Alexander Zwagerman woont sinds 2009 in China waar hij Westerse Literatuur doceert aan de universiteit van Changchun. Deze bundel is samengesteld uit eerder verschenen essays, teksten van colleges en nieuw uniek materiaal. Het resultaat is een mantel van uiteenlopende onderwerpen en unieke analyses.
Van de halve hemel tot de bloemenvaas
In 2007 liet het staatspersbureau Xinhua weten dat journalisten werden uitgenodigd om te schrijven over de veranderende positie van de vrouw in China. Dit soort uitnodigingen kan je als journalist maar beter niet negeren, dus mijn vriend Liu Aiwen begon trouw op te schrijven wat Xinhua met de Chinees-sprekende wereld wilde delen. Voor een glossy tijdschrift schreef hij een stuk dat hij zelf omschreef als ‘licht en lekker leesbaar’: Acht Makkelijke Stappen om Geen Overgebleven Vrouw te Worden. Hoewel makkelijk leesbaar, zelfs met mijn beperkte Chinese woordenschat, vond ik de toon verre van licht. Een overgebleven vrouw is iemand van 27 of ouder die nog niet getrouwd is. Dat is sowieso al een zwaar onderwerp in een land waar het huwelijk de hoeksteen van de samenleving is, gelijk een natte droom voor een cda-leider. Het feit dat Xinhua journalisten ‘uitnodigde’ om hierover te schrijven was een teken dat de Partij liever geen ongetrouwde vrouwen ziet rondlopen. In een land waar een goede opleiding bijna net zo belangrijk is als het instituut huwelijk, waren de meisjes volgens de Partij te kritisch geworden. Het ‘lichte’ artikel wees op de negatieve werking van de ‘drie hoge obsessies’: ‘hoger onderwijs, een hoge status en een hoog salaris’. Deze drie obsessies zouden een gelukkig huwelijk in de weg staan. ‘Een ambitieuze jongeman die met hard werken en instinct een bijdrage wil leveren aan het succes van zijn moederland, is niet geïnteresseerd in een vrouw die haar eigen loopbaan boven die van hem zet.’ Er zijn zoveel manieren om deze zin te analyseren dat je bijna niet weet waar te beginnen. Wat als de vrouw met hard werken en instinct een bijdrage wil leveren? Of is de suggestie hier dat alleen mannen zakelijk instinct hebben? Het hoge percentage succesvolle selfmade zakenvrouwen in China suggereert het tegendeel. En waarom mannen niet bekritiseren voor hun wens om hun loopbaan boven die van hun vrouw te plaatsen?
Boekgegevens
Alexander Zwagerman, Eerst Xi dan geloven. Buitenstaander in het Middenrijk, Uitgeverij Pharos, 156 pagina’s, ISBN 978 90 793 9979 6 (€ 15,99)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2016
