Waar komt ISIS of kortweg IS vandaan en wat trekt jonge mannen en zelfs vrouwen om mede ten strijde te gaan? Journaliste Judit Neurink geeft daar antwoord op in haar boek De oorlog van ISIS.
De vrouwen zijn van top tot teen in het zwart gehuld, tot en met hun handschoenen. Hun ogen zijn nog net zichtbaar door een spleetje in hun zwarte niqaab. Ze lopen op straat in de Syrische stad Raqqa. ‘Een Franse vrouw riskeert haar leven door dit te filmen,’ luidt het commentaar op de video die de wereld een blik gunt op het leven in de hoofdstad van de het staatje van de Islamitische Staat in Irak en Syrië (ISIS). Sinds januari 2014 heeft deze radicale moslimgroep Raqqa in handen. In het ministaatje geldt nu de meest strenge Sharia-wetgeving. Zoals het hier gaat, moet het ook worden in de rest van ISIS’ toekomstige islamitische staat. Een man spreekt een vrouw op straat aan: haar gezicht is onvoldoende bedekt. De stof van de niqaab is te doorschijnend.
‘God houdt van bedekte vrouwen,’ zegt de man. De vrouw heeft geluk, het blijft bij een waarschuwing in plaats van stokslagen voor haar en haar begeleider, zoals nu gebruikelijk in Raqqa. Volgens de ISIS-wetten mogen vrouwen alleen de straat op als ze geheel bedekt zijn, en in gezelschap van een man. Toch toont de video groepjes jonge vrouwen, en een vrouw alleen met een Kalasjnikov over de schouder die met haar peuter naar een speelplaats gaat. In een internetcafé hebben vrouwen in perfect Frans contact met thuis. Nee, ze komen niet terug. Hier is het goed. Ze moeten thuis niet geloven wat de tv zegt, dat is allemaal overdreven, allemaal gelogen. De honderdvijftig Franse vrouwen die naar Syrië zijn gekomen om zich bij hun man te voegen of om met een andere jihadi te trouwen spelen een belangrijke rol in de propagandamachine van de jihadi-groepen, aldus het commentaar van France 2. Een man die Raqqa ontvluchtte en zich Abu Ibrahim noemt, vertelt dat hij zich een vreemdeling in zijn eigen stad voelt. ‘Ze zeggen: doe dit, doe dat. En je kan niet weigeren.’ Hij wil niet gefilmd worden, uit angst voor herkenning.
Beelden van de intocht tonen een tank met de zwarte ISIS-vlag die op zijn rupsbanden triomfantelijk een overwinnaarsrondje maakt op een
plein in de stad, gevolgd door een lange stoet pick-ups vol met gewapende mannen met zwarte vlaggen. Volgens de geïnterviewde is de stad sindsdien totaal veranderd. Ook het leven onder ISIS is gefilmd: een gewapende man gebiedt handelaren op de markt te gaan bidden, een ander draagt een kledingverkoper op alleen nog door ISIS goedgekeurde kleding in zijn etalage te tonen. Stapels pakjes sigaretten en andere ‘verboden’ zaken worden openlijk verbrand. Groepjes mannen bidden netjes in rijtjes op straat. Buitenlandse strijders die eerder in Afghanistan vochten hebben hun uniform meegebracht en ze ‘kleuren’ het straatbeeld: de mannen dragen lange zwarte Afghaanse shirts, en hebben donkere, vaak geblokte sjaals om hun hoofd, of dragen zwarte mutsjes. Overal hangen zwarte vlaggen. ISIS heeft de gebouwen die ze zich heeft toegeëigend zwart geverfd; het politiebureau, maar ook de kerk die nu een religieus centrum is. Dit heeft de stad al de bijnaam de Zwarte provincie opgeleverd. Filmen is verboden, maar de actiegroep Raqqa is being slaughtered silently (Raqqa wordt in stilte geslacht) vindt dat de wereld moet weten wat er gebeurt en gaat met verborgen camera’s op stap.
Boekgegevens
Judit Neurink, De oorlog van ISIS, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9378 1 (€ 14,99)
Dit fragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2015
