‘Wie serieus en geïnformeerd aan deze discussies wil deelnemen, kan niet om Dat mag je óók al niet meer zeggen heen’ – Marc van Oostendorp.
De Gouden Eeuw was een bloeiperiode voor handel, kunst en wetenschap, maar mag je die eeuw nog wel zo noemen? Zo’n bijnaam negeert immers de negatieve kanten van deze tijd, zoals slavernij en oorlog. En hoe zit het met het n-woord, en met woorden als indiaan en zigeuner? Kun je die nog gebruiken? Moeten jodenkoeken en afrikaantjes uit de handel? Mag je nog homofiel zeggen? Ook andere woorden worden kritisch bekeken. Mannen en vrouwen doen op de werkvloer steeds vaker dezelfde dingen, maar heet een vrouw die de baas is directrice of ook gewoon directeur? Is het benoemen van een vrouw met een eigen woord (danseres, neurologe, schrijfster) nou juist wel de bedoeling of juist niet? Wordt ‘het vrouwtje’ (advocate) altijd gevormd uit ‘het mannetje’ (advocaat)? Is een bergbeklimmer per se een man? En kan een vrouw, of iemand die zich geen man voelt, op de functie van raadsheer solliciteren? En als het niet gaat om geslacht of gender, maar om afkomst, kan de term allochtoon dan nog, of is iemand met een migratieachtergrond beter? En waarom zijn er voor die ander eigenlijk zoveel woorden (medelander, nieuwkomer, vreemdeling)? Is zwart en wit een gelijkwaardiger paar dan zwart en blank? Waarom wordt slaafgemaakte voorgesteld als alternatief voor slaaf? Heeft het woord kleurenblind een nieuwe betekenis?
Inclusieve taal houdt meer in dan kijken naar woorden die (nog) wel kunnen en woorden die echt niet (meer) kunnen. Soms word je uitgedaagd om eens vanuit een heel ander perspectief naar je taalgebruik te kijken: beste reizigers omroepen in de trein is heel iets anders dan beste dames en heren, bijvoorbeeld. Maar steeds meer mensen krijgen daardoor het idee dat al hun woorden door een taalpolitie op een goudschaaltje worden gewogen. “Dat mag je óók al niet meer zeggen”, hoor je dan vaak. Maar klopt dat wel?
Vivien Waszink. Dat mag je óókal niet meerzeggen. Welke woorden kunnen? En welke juist niet? Onze Taal, 136 pagina’s (€ 14,99)
Dit fragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
