Om welke redenen ging Selexyz failliet en verscheen Polare? Wat wilde Polare bereiken en waarom mislukte dit? Welke toekomst is er nu voor het boek en de boekhandels?
‘Ben ik blij met wat er gebeurd is? Natuurlijk niet! We hebben alles verloren, het is een total loss. Daarbij heeft de onzuivere publiciteit een volstrekt verkeerd licht geschenen op de zaak, onze intenties en soms ook onze integriteit. En voor het resultaat hadden we het kunnen laten, op alle fronten,’ zegt Paul Dumas, directeur van investeringsmaatschappij ProCures.
‘Zijn’ boekhandelsketen Polare is failliet. De boekhandels die kort daarvoor zijn verbouwd en de nieuwe naam op hun gevel zijn gaan dragen, maken elk individueel en vaak onder eigen lokale naam een doorstart of verdwijnen uit het veld. ‘Op irrationele gronden geliquideerd,’ zo ervaart Dumas het faillissement. Want de keten die bestond uit winkels van Selexyz en De Slegte had kunnen voortbestaan. Maar CB (voorheen Centraal Boekhuis), de boekendistributeur en grootste schuldeiser, trok de stekker er uit. Op dinsdag 3 april 2012 stapt Paul Dumas nog vol enthousiasme de boekenwereld binnen. Hij is een doelgericht ondernemer, een van de weinigen die nog een geloofwaardige toekomst ziet in de doorstart van Selexyz. Namens investeringsmaatschappij ProCures zet hij zijn handtekening onder een document waarmee zestien boekhandels van faillissement en ondergang zijn gered. ‘De continuïteit van de boekhandels van Selexyz is gewaarborgd,’ verklaart curator Jan Dingemans opgelucht.
Onder de uit het faillissement geredde winkels zijn oude en vertrouwde namen zoals Broese, Dekker van de Vegt, Dominicanen, Donner, Gianotten, Scheltema, Scholtens en Van Piere. Ze zijn iconen van het boekenvak. Het hoofdkantoor van Selexyz is wel failliet verklaard, vaak tot opluchting van de medewerkers in de boekhandel. Het hoofdkantoor kostte geld en legde oekazes op. Bovendien was het in de ogen van velen verantwoordelijk voor de verschraling van het boekenaanbod en de steeds legere schappen.
Op dezelfde dag neemt Dumas, of beter gezegd investeringsmaatschappij ProCures, ook de in totaal zesentwintig vestigingen van De Slegte over. Net als Selexyz is deze keten, een familiebedrijf, technisch failliet. Dit betekent dat bewust voor een faillissement is gekozen om zo een sanering mogelijk te maken.
(…)
De overname door ProCures, op 3 april 2012, is een vreugde voor de Selexyz-boekhandels en een opluchting voor het vak.
‘Want als Selexyz omvalt, denken we, dan komt de markt in de problemen. We kunnen immers niet zonder de grote boekverkopers,’ vertelt Caroline Damwijk, directeur van inkooporganisatie Libris Blz en bestuurslid van de Koninklijke Boekverkopersbond (KBb).
Tot dan heeft het boekenvak nog nooit een groot faillissement meegemaakt. Gevreesd wordt voor een landelijke verschrompeling van de boekenomzet. Maar er is uit het boekenveld ook kritiek. Zo schrijven de boekhandelaren Ad Peek en Rutger van der Velde vanuit het noorden een open brief. Boekhandel Van der Velde heeft er vier vestigingen, waarvan de twee grootste in Leeuwarden en Groningen. En daar zitten ook boekhandel De Tille en boekhandel Scholtens, allebei Selexyz-boekhandels.
‘En zie daar, Selexyz valt om. Dat is dus marktwerking. Te hoge huisvestingskosten, te veel personeel en een slecht businessmodel worden in een dalende markt direct afgestraft,’ schrijven ze.
Boekgegevens
Siebe Huizinga en Jaap Broersma, Boekenpaleizen of luchtkasteel, Uitgeverij Kompas, ISBN 978 94 921 0700 8 (€ 17,95)
Dit fragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie januari 2015.
