door Theo van den Broek, Boekhandel De Bengel, Dordrecht
Leo Pleysier lijkt juist de andere kant op te bewegen. Waar zijn vroegste boeken zich afspeelden in kleine, Vlaamse familiekring, verruimt hij nu zijn horizon en schrijft in De Latino’s over het ontwikkelingswerk in Zuid-Amerika.
Bij nadere beschouwing blijken de twee nieuwe loten aan het oeuvre van beide schrijvers veel gemeen te hebben.
De belangrijkste overeenkomst is de desillusie, de ontgoocheling die centraal staat. Misverstanden en gebrekkige of ontbrekende communicatie voeren de boventoon. In beide verhalen wordt de idylle van een jong stel bruut verstoord door een onvoorziene gebeurtenis. Pleysier en McEwan zijn meesters in het voelbaar maken van wat ongezegd blijft of zelfs onzegbaar is, van wat onderhuids broeit. Ze zijn in staat de lezer gevangen te houden, ook al voorvoelt die vanaf het begin dat de missie van de hoofdpersonen, onafwendbaar, tot mislukken gedoemd is. Maar in de omvang van die missie schuilt ook een groot verschil.
Toon en Anna, de hoofdpersonen uit De Latino’s hebben een roeping in de ware zin van het woord. Zij willen wereldverbeteraars zijn en hun droom wordt werkelijkheid op het moment dat ze naar Ecuador mogen vertrekken om daar de plaatselijke bevolking te helpen. In prachtige, verstilde taal, doorspekt met Vlaamse woorden en uitdrukkingen, maar op een vrij afstandelijke manier, beschrijft Pleysier hun wel en wee. Ze worden warm ontvangen door de plaatselijke bevolking, vinden snel hun draai en na minder dan een jaar in hun nieuwe omgeving wordt hun zoontje geboren. Alles lijkt te mooi om waar te zijn – en inderdaad: enige maanden later slaat het noodlot toe.
De “missie” die Florence en Edward in hun hotelletje aan Chesil Beach te vervullen hebben, is van een geheel andere orde. Zij staan aan de vooravond van hun eerste huwelijksnacht en het uur U nadert. Dat roept bij de partners een enorme spanning op. Bij hém veroorzaakt door zijn onstuitbare verlangen, bij haar door de afkeer van alles wat met fysieke intimiteit te maken heeft. Op onnavolgbare wijze weet McEwan de spanning op te bouwen en zijn verhaal naar een climax te leiden. Hij beschrijft de schrijnende, knarsende communicatie tussen de echtelieden aan het kiezelstrand in Dorset.
Beide boeken zijn geschreven in een prachtige stijl door auteurs met een perfecte taalbeheersing. McEwan slaagt er, beter dan Pleysier, in de intensiteit van het verhaal op te voeren, met genadeloos oog voor detail. Een vestzakdrama wordt uitgebouwd tot een ware tragedie. De Latino’s is een boek dat die lading mist, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door de prachtige vertelstijl van Pleysier. Hij is de rasverteller, de meester van de vloeiende zin.
Leo Pleysier, De Latino’s, De Bezige Bij, ISBN 9789023425298 (€ 16,50)
Ian McEwan, Aan Chesil Beach, ISBN 9789061698166 (€ 16,90)