Deze maand bespreken redacteur Jeugd Sanne Wolters en gastredacteur Meie Otten het fenomeen ‘Series’.
Sanne: Series en trilogieën zijn populairder dan ooit. Wanneer het ene deel uit is, wordt er met smart gewacht op het vervolg. Het lijkt alsof er met het eerste boek uit de Harry Potter-serie, dat in 1998 verscheen, een trend is ontstaan in de jeugdboekenwereld. Voortgestuwd door enorme spanning blijven lezers aan boekenseries geplakt. De lezers van de Twilight-boeken willen weten hoe het met Bella en haar spannende vampiervriend Edward afloopt. Hongerspelen-fans kunnen niet wachten tot ze weten hoe het Katniss Everdeen vergaat tijdens haar avonturen. Bijna elk deel uit een boekenserie wordt afgesloten met een enorme cliffhanger. Is dit een marketingstrategie of alleen een manier om de spanning nog meer te verhogen? En hoe lang is deze formule eigenlijk houdbaar in het Nederlandse literaire klimaat? Auteurs en uitgevers van de fantasy-boeken en thrillers lijken alleen nog maar in reeksen te denken. Patrick Ness schreef de populaire Chaos-trilogie en Tahereh Mafi is de auteur van de Touching Juliette-reeks, die zelfs uit vier delen bestaat. Dit lijkt verdacht veel op het oprekken en uitpersen van literaire welvarendheid. Een succesformule kan prima optimaal benut worden, maar hoe zorg je ervoor dat de lezer zijn aandacht niet verliest? Het aanbod van te volgen boekenseries is erg Amerikaans en misschien te groot voor de Nederlandse jeugdboekenwereld. Een vrijblijvende serie als Hoe overleef ik… van de bekroonde schrijfster Francine Oomen verplicht nergens toe en is toch razend populair. De realistische jeugdromans van Carry Slee worden ook veel gelezen en gevolgd als een reeks. Kortom: boekenseries zijn leuk, maar hoe geschikt is deze formule eigenlijk?
Meie: Binnen de boekenindustrie bestaan er verschillende soorten series en tegenwoordig zijn ze allemaal populair. Er bestaan de door Sanne genoemde vrijblijvende series en er bestaan vaste series, waarbij je elk boek gelezen moet hebben. Waar deze vaste series sinds Harry Potter populariteit hebben verkregen, zijn de vrijblijvende series al langer erg gewild. Kinderboeken zoals Dribbel en Kikker en Pad hebben geen cliffhangers.
Bij kleine kinderen zijn dit soort series geliefd omdat ze het hoofdfiguur herkennen. Vaste series worden daarentegen gelezen omdat het verhaal nog niet is afgelopen. Beide soorten zouden een marketingstrategie kunnen zijn, alleen hoor je over de vrijblijvende kinderseries nooit iemand klagen. Marketingstrategie is dan ook niet het hele verhaal achter het maken van boekenseries. Voor vaste series geldt dat door het maken van meerdere boeken de personages en de omgeving meer uitgediept kunnen worden. De schrijver heeft meer creatieve vrijheid, zonder dat dit ten koste gaat van de spanning in het boek. Het maken van een vaste serie is eigenlijk een win-win-win situatie: de uitgeverij haalt meer geld binnen, de auteur heeft meer creatieve vrijheid en de lezer krijgt meer spanning en langer leesplezier. Deze formule lijkt mij sterk en daarmee vrij lang houdbaar. Toch blijft de boekenindustrie aan verandering onderhevig. Het zou mij daarom niets verbazen als over tien jaar, geheel volgens de tv-serietraditie, naast series ook spin-offs van boeken bestaan. Schrijvers zouden naast het schrijven van series ook kunnen kiezen voor het schrijven van een nieuw boek over één van de personages uit een oudere serie. En waarom zouden we dit niet stimuleren? Wij plukken er immers ook de vruchten van.
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie maart 2014.
