In Vrijdagen bij Enrico’s van Don Carpenter (1931-1995) zien schrijvers met lede ogen aan hoe uitgevers hun manuscript onherkenbaar veranderen. Ironisch genoeg is Carpenters roman zelf ook een bewerkte versie, want de auteur overleed voordat het boek was voltooid.
De roman speelt zich af in de jaren zestig en draait om de Beatscene aan de Amerikaanse westkust, waar een groep jonge schrijvers hoopt door te breken. De negentienjarige Jaime droomt van een leven als schrijver, maar is bang dat ze de levenservaring mist om een geloofwaardig boek te kunnen schijven. Ze is getrouwd met Charlie, een oorlogsveteraan en grote literaire belofte. Onder hun vrienden bevinden zich Stan, een inbreker met literaire ambities, en Dick, wiens carrière lijkt te beginnen en eindigen met een verhaal in de Playboy.
Carpenter schreef een tiental korte verhalen, scripts en romans, waarvan Hard Rain Falling (1966) de bekendste is, over de vriendschap tussen twee mannen in de gevangenis van San Quentin. Hoewel hij goede kritieken kreeg van collega’s en recensenten, brak Carpenter nooit door bij het grote publiek. In 1995 pleegde de auteur zelfmoord, toen tuberculose, diabetes en zijn steeds verminderende zicht het leven voor hem onmogelijk maakten. Hij liet het onvoltooide manuscript van Vrijdagen bij Enrico’s achter. Jonathan Lethem voltooide het door er enkele pagina’s aan toe te voegen en vooral veel te schrappen, schrijft hij in het nawoord. De roman schetst een mooi portret van het harde schrijversleven: het zenuwslopende wachten op antwoord van een uitgever, de onzekerheid over de eigen schrijfkwaliteit, de onderlinge jaloezie en de schaamte daarover. Het zijn interessante thema’s, maar het verhaal voelt soms inconsequent aan. Dick verdwijnt bijvoorbeeld halverwege de roman uit beeld en keert niet meer terug.
Je vraagt je af wat Carpenters werkwijze was; of dit boek misschien pas een eerste ruwe versie was, die hij nog verder had willen uitwerken. Het verhaal bevat weinig dialoog en er wordt veel uitgelegd. Beschrijvingen komen soms ongeloofwaardig over: ‘Jaime zeepte haar borsten in en vroeg zich af of ze als callgirl aan de slag zou kunnen. Ze zag zichzelf al slenterig gekleed door een hotelgang lopen en op een deur met een nummer kloppen. […] Nee. Ze wist dat ze niet als prostituee zou kunnen werken, zelfs niet om levenservaring op te doen.’
Maar ondanks het gevoel dat je een eerste versie leest, komt het verhaal wel tot leven in je hoofd. De vorm is niet mooi, maar het onderwerp is boeiend, en dat is in dit geval voldoende.
Boekgegevens
Don Carpenter, voltooid door Jonathan Lethem, Vrijdagen bij Enrico’s, vertaling: Onno Voorhoeve, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 9058 2 (€ 19,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2015
