Hoe lukt dat, iedereen zo misleiden?
‘Jack Unterweger zat in de gevangenis voor een moord die hij in 1974 had gepleegd. In de gevangenis schreef hij enkele succesvolle boeken, waaronder een biografie van zijn dramatische jeugd. Met name dat boek heeft veel teweeggebracht bij de lezers, hoewel onduidelijk is of hij zijn leed niet behoorlijk heeft aangedikt. De Weense culturele wereld wilde hem vrij. Talloze mensen, waaronder Nobelprijswinnaar Jelinek, schreven petities. In 1990 lukte het hen. De eerste maanden na zijn vrijlating kwam hij dagelijks in de publiciteit, ging naar premières en feesten. Mensen waren op slag zijn verleden als moordenaar vergeten. Jack Unterweger was hot.’
Had hij zijn leven gebeterd?
‘Daar leek het aanvankelijk wel op. Maar psychologen legden mij uit dat de seksuele en gewelddadige obsessies waar Unterweger aan leed nooit verdwijnen. Door alle aandacht had hij even geen last van zijn obsessie. Enkele maanden na zijn vrijlating daalde zijn ster, hij was oud nieuws. Unterweger raakte gefrustreerd door de afnemende aandacht. Op een gegeven moment gaf hij in Graz, even buiten Wenen, een lezing waar vrijwel niemand op af kwam. Die avond pleegde hij zijn eerste moord.’
En Unterweger werd niet verdacht?
‘Geheel niet. Zijn plan was goed doordacht. Hij had een tweede auto waarmee hij rondreed als hij een moord ging plegen. Hij zocht de straten uit waar nauwelijks sociale controle was. Toch was in Wenen de alertheid groot, mede door de film The Silence of the Lambs, die in die tijd in de bioscopen draaide. De politie werd voor de radio geïnterviewd over de zaak-Unterweger door de journalist Unterweger! Hij wist dus precies wat de politie wel en niet wist, en hoe ze haar onderzoek zou voortzetten.’
Verbijsterend!
‘En het wordt nog erger. Voor de Oostenrijkse radio gaat hij naar Los Angeles om daar bij de politie verslag te doen van hun werk in soortgelijke zaken. Ook in Los Angeles pleegt hij drie moorden op prostituees.’
Hij is uiteindelijk tegen de lamp gelopen. Heeft zijn plan gefaald?
‘Vlak na zijn terugkomst uit Los Angeles ontdekte een journalist dat de moorden buiten Wenen telkens gepleegd werden als Unterweger óók in die steden was. Unterweger was geen reiziger, dat was bekend. De zaken in Los Angeles, Graz en Wenen zijn door de politie gecombineerd en zo is hij uiteindelijk voor het gerecht gekomen.’
Heb je Unterweger zélf nog kunnen spreken tijdens je onderzoek?
‘Nee, geen commentaar zal ik maar zeggen…. Enkele dingen zullen we daardoor niet zeker weten, àls hij al de waarheid had gesproken. Ik heb in mijn boek zo min mogelijk gespeculeerd en de feiten gepresenteerd zoals ze er liggen.’
Die zijn niet mals…
‘Nee, Weners zijn er ook niet blij mee. Zeker omdat dit niet de enige extreme zaak is. Natascha Kampusch, Fritzl… Maar Wenen is en blijft een prachtige, fascinerende stad!’
John Leake, Jachtgebied, Van Holkema & Warendorf, ISBN 978 90 475 0606 5 (€17,95)
