Aan het strand kunnen flinke trauma’s ontstaan, zo blijkt maar uit Maakbaar, het debuut van Mariette Zweers. Geheel toepasselijk ontmoet ik Mariette voor een gesprek aan de Noord-Hollandse kust.
‘Woon je hier in Bergen?’ vraag ik, zodra we op een zonnig terras zijn neergedaald.
‘Nee, ik woon in Haren,’ antwoordt Mariette Zweers tot mijn verbazing. ‘Vlak bij Groningen.’
Mariette blijkt op vakantie te zijn. De schrijfster, die tevens de kost verdient als bedrijfskundige en manager, groeide op in de omgeving van Bergen en Alkmaar, maar verhuisde later naar het noorden van het land. Nu is ze even terug voor een vakantie bij haar vader thuis.
Wie Maakbaar leest, kan de parallellen tussen Mariettes leven en haar hoofdpersonage Anna niet ontkennen: beide vrouwen groeiden op aan de kust, vertrokken naar het noorden en kunnen als geen ander een bedrijf runnen. Vreemd is dat niet, vindt Mariette. ‘Ik heb ooit eens een uitspraak gehoord: het eerste boek is als een roestige kraan die door moet spoelen. Daar herken ik mijn proces wel in, want ik ben dicht bij huis gebleven.’
Anna is echter absoluut niet dezelfde persoon als Mariette. En Maakbaar is geen autobiografische roman, maar een spannende thriller.
Anna heeft een succesvol bedrijf, twee kinderen en is gelukkig getrouwd met de knappe Otto. Alles verandert wanneer ze haar manipulatieve jeugdvriendin Miriam tegenkomt. Ondanks haar slechte herinneringen aan de band die ze vroeger met Miriam had, stuurt Anna aan op het hernieuwen van hun vriendschap. Al snel raken Otto en Miriams man ook bevriend met elkaar. Dan krijgt Anna opeens te maken met woedeaanvallen en chantagepogingen van Miriams kant. Ze wordt geconfronteerd met een traumatische gebeurtenis uit haar verleden, die ze koste wat kost voor Otto verborgen wil houden.
Maakbaar kent eigenlijk geen helden en slechteriken, legt Mariette uit. ‘Miriam is een naar mens, maar Anna is de onbetrouwbare verteller. Ze wil alles naar haar hand zetten, maar slaat ondertussen telkens op de vlucht als het ertoe doet. Ze wil al haar problemen geheim houden, terwijl je als lezer denkt: waarom doe je niets?’
Lezers kunnen tevens gefrustreerd raken door de manier waarop Anna haar familie constant op de tweede plek zet. Op een gegeven moment beseft ze zelfs dat ze houdt van haar kinderen, maar ze niet zou missen als ze er niet zouden zijn. ‘Kinderen zijn gewoonweg niet het belangrijkste op aarde voor haar,’ zegt Mariette. ‘Zoons en dochters worden vaak als iets zaligmakends gezien, die je altijd moet willen en altijd even leuk moet vinden. Maar nu er steeds meer carrièrevrouwen zijn, zullen er ook steeds meer mensen zijn die kinderen niet zien als het hoofdelement van hun leven.’
Vond Mariette, die zelf moeder is van drie kinderen, het moeilijk om over zo’n vrouw te schijven? Na een korte stilte antwoordt ze: ‘Kinderen krijgen is bij mij uitermate makkelijk gegaan, en ik heb ervaren hoe pijnlijk het is om voor de zoveelste keer zwanger voor iemand te staan bij wie het maar niet wil lukken. Ik vraag me dan ook wel eens af of ik wel het recht heb om hierover te schrijven. Ik hoop dus dat ik er niemand mee kwets.’
Toch vond Mariette het heerlijk om over Anna te schrijven, omdat ze niet lijkt op de standaard heldin die je vaak in thrillers tegenkomt. ‘Ik was geïntrigeerd door haar dwarse persoonlijkheid. Bovendien vind ik het prettig om van het gebaande pad af te wijken.’
Dat zou je zeker kunnen zeggen over het schrijfproces dat Mariette voor Maakbaar doorliep. Toen ze begon met schrijven, had het verhaal nog een hele andere vorm. ‘Ik wilde iets makkelijks schrijven, iets chicklit-achtigs. Ik dacht: als het maar leuk is en er een beetje humor in zit.’
Alles veranderde toen Mariette geïnspireerd raakte door een oud nieuwsbericht over een dramatische gebeurtenis op een strand. Dankzij dit idee besefte ze dat ze een thriller wilde schrijven. ‘En dat terwijl ik eigenlijk nooit thrillers lees,’ lacht ze.
Het uitgeefproces van Maakbaar verliep ook op geheel eigen wijze. Self-publishing was geen optie voor Mariette. ‘Ik zie een uitgeverij toch wel als een keurmerk voor je boek. Maar het is wel een onneembare vesting. Kom er maar eens tussen!’
Mariette stuurde haar manuscript naar verschillende uitgeverijen, maar kreeg telkens nul op rekwest. Daarom ging ze zelf op zoek naar contacten in de schrijverswereld. ‘Helaas zit je in Haren wel erg ver van het literaire circuit vandaan. Toch is het me gelukt om via via contact te krijgen met Ambo|Anthos en daar het boek te laten publiceren.’
Het schrijven en uitgeven van Maakbaar kostte Mariette vijf jaar tijd. Als het aan de schrijfster ligt, doet ze minder lang over haar volgende boek. ‘Het wordt in ieder geval weer een thriller, want dat genre ligt me wel. Ik moet gewoon gaan schrijven en dan gaat het wel lopen.’
Dat verhaal zal echter niet over Anna gaan – de roestige kraan is inmiddels genoeg doorgespoeld. ‘Dat voelt wel raar, want dit boek is vijf jaar lang mijn leven geweest. Zo’n personage zit bij je aan tafel; je praat over haar met je partner alsof het een levend persoon is. Maar nu ik met iets nieuws bezig ben, moet ik weer ruimte in mijn hoofd maken.’
En dat is dan ook wat Mariette de komende tijd gaat doen, want het schrijverschap bevalt haar uitstekend. ‘Ik liep tien jaar rond met mijn schrijfwens – ik wilde niet eens per se schrijfster worden, maar een keer een boek hebben geschreven. Na het schrijven van Maakbaar werd me duidelijk dat ik dat ook zo graag wilde omdat ik echt iets van mezelf wilde maken. Ik ben als manager gewend om dingen op te starten die andere mensen vervolgens afmaken. Dit boek is iets met een begin en een eind dat ik echt zelf gemaakt heb. En dat is het leukste dat ik ooit heb gedaan.’
Beeld: Ilse Oosterkamp
Boekgegevens
Mariette Zweers, Maakbaar, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 3400 9 (€ 19,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie september 2016
