Album 26 van De Kiekeboes is door de luisteraars van (het Vlaamse) Radio 1 verkozen tot de Beste Belgische Strip. Een opmerkelijk album uit een typisch Vlaamse reeks die in Nederland nooit voet aan de grond heeft gekregen. En dat geldt niet alleen voor De Kiekeboes .
Door Robin Vinck
In Vlaanderen staan ze steevast bovenaan de populariteitslijstjes: de familiestrips. Strips voor jong en oud, of zoals het roemruchte weekblad Kuifje het noemde: ‘voor de jeugd van 7 tot 77’. Verhalen die leuk en spannend zijn voor kinderen, maar ook genoeg aanknopingspunten en dubbele bodems bieden om de volwassenen te kunnen boeien. Het zijn vaak reeksen die eindeloos lang door gaan. Eén van de bekendste strips in dit genre is Suske en Wiske. De laatste jaren richt die strip zich iets nadrukkelijker op een jonger publiek, maar de oudere verhalen waren zeker niet alleen voor kinderen bedoeld. Bovendien -zoals dat gaat met een familiestrip- als je er als kind mee opgegroeid bent, blijft die strip voor altijd in je hart.
Maar behalve Suske en Wiske weet die typisch Vlaamse familiestrip niet door te dringen op de Nederlandse markt. In Vlaanderen razend populaire strips als De Kiekeboes, Jommeke (tweede in de verkiezing) en Nero kennen in Nederland slechts een handjevol liefhebbers. Het is moeilijk om daar een verklaring voor te vinden. Wat wel mee zal spelen is het feit dat deze strips in het begin ook echt in het Vlaams geschreven werden. Uitspraken als ‘gij zijt zot, manneke’ voelen voor de Vlaming heel vertrouwd, maar worden door de Nederlander toch niet echt gepruimd. Van Suske en Wiske kwamen daarom een tijdje zowel Vlaamstalige als Nederlandstalige albums op de markt. In 1965 stapten Suske en Wiske over op het ABN. Nero en Jommeke hebben het Vlaams veel langer vastgehouden, Jommeke zelfs tot in 1989.
Een ander probleem waar deze strips in Nederland mee kampten, was het gebrek aan voorpublicatie. Suske en Wiske wisten wel in enkele Nederlandse kranten te belanden, maar de rest is dat nooit gelukt. Ook De Kiekeboes, waarin altijd ABN gesproken werd, kreeg dat niet voor elkaar. Toen die strip in 1977 ontstond, was de markt al te zeer verzadigd. Bovendien klinkt de naam toch wat kinderachtig, terwijl de strip dat helemaal niet is.
Heeft Nederland dan helemaal geen familiestrips? Jawel, maar van een heel ander kaliber. Het beste voorbeeld van een Nederlandse familiestrip is Jan, Jans en de kinderen. Grappig voor de jonge lezers, herkenbaar voor de volwassenen. En het draait om een gezin, iets dat ook vaak een kenmerk is van een familiestrip (ook al is de samenstelling niet altijd traditioneel). Maar het grote verschil tussen de Vlaamse en Nederlandse familiestrips is de vorm. In Vlaanderen zijn het volledige avonturen, in Nederland gaat het om gags van één pagina of korter. Dit raakt gelijk aan de kern van het grote verschil in stripcultuur tussen Nederland en Vlaanderen.
Is er dan geen enkele hoop meer in Nederland voor De Kiekeboes, toch de beste Belgische strip? Eerlijk gezegd, vrees ik van niet. De reeks loopt al 37 jaar en telt 140 albums. Het is een aantal keer geprobeerd om de albums in Nederland aan de man te brengen, maar na zo’n lange periode stap je niet meer zomaar in. Jammer, want het had in Nederland net als Suske en Wiske best kunnen werken. Tekenaar Merho zal er niet meer van wakker liggen, want zijn strip heeft in Vlaanderen de absolute top bereikt.
Boekgegevens
Merho, De Kiekeboes 26, Standaard Uitgeverij, ISBN 97 890 0224 501 5, (€ 5,99)
