De Frans-Cubaanse schrijfster Anaïs Nin is vooral bekend van haar openhartige dagboeken die ze veertig jaar lang schreef. Aanvankelijk waren ze niet bedoeld voor publicatie, maar tegenwoordig worden ze beschouwd als belangrijk deel van haar literaire oeuvre. Léonie Bischoff maakte een prachtige graphic novel over waarschijnlijk de meest turbulente periode in haar leven, die zich afspeelt in de jaren dertig in Parijs.
Door Hans Pols
Anaïs Nin wordt in 1903 geboren in Frankrijk. Haar ouders scheiden als ze twee jaar is en ze verhuist met haar moeder naar New York. In 1923 trouwt ze in Cuba met Hugh Parker Guiler en een jaar later verhuist het jonge echtpaar naar Parijs. Hugh gaat hier werken als bankier, waardoor hij weinig tijd heeft om zijn eigen artistieke aspiraties waar te maken (later maakt hij als Ian Hugo naam met experimentele films), maar Anaïs des te meer. In haar tijd en in haar milieu was het echter not done om als vrouw literatuur te schrijven. Ze probeert zich aan te passen, maar Hugh moedigt haar juist aan om haar ambities waar te maken. Hij brengt haar ook in contact met de Amerikaanse schrijver Henry Miller. Miller leest en bekritiseert haar werk en stimuleert haar om haar schrijftalent te ontwikkelen. Na enige tijd worden Henry en Anaïs minnaars. Ze ontdekt door Henry Miller dat erotiek haar gelukkig maakt en ze er zichzelf in leert te ontdekken. Haar verhouding met Miller staat het huwelijk met Hugh niet in de weg, maar stimuleert haar verlangens naar hem zelfs. Haar ontdekkingstocht gaat nog verder als ze ontdekt dat ze verliefd is op June, de echtgenote van Henry Miller. In 1933 ontmoet ze haar vader, met wie ze ook een verhouding begint. Op die relatie baseerde ze haar eerste roman House of Incest. Hij komt ook terug in het tweede gepubliceerde deel van haar dagboeken. Ze gaat in therapie, eerst bij René Allendy en vervolgens bij de Oostenrijkse psychoanalyticus Otto Rank. Met beide mannen begint ze ook een erotische verhouding. Haar polygame leven eist ook zijn tol. In 1934 wordt Anaïs, die absoluut geen kinderen wil, zwanger en ze ondergaat een abortus.
Hier eindigt het boek van de Zwitserse illustrator Léonie Bischoff, die het leven van Anaïs Nin uitgebreid bestudeerde voordat ze aan Anaïs Nin. Op een zee van leugens begon. Geen gemakkelijke opgave, want rond haar persoon is een soort mythevorming ontstaan en er zijn verschillende versies van haar dagboeken gepubliceerd. Het was een verstandige keuze van Bischoff om niet haar hele leven te willen beschrijven, maar te kiezen voor een turbulente periode waarin Nin Miller leerde kennen, zichzelf bevrijdde van de conventies van haar tijd, zichzelf ontdekte en zich ontwikkelde tot een vrije, onconventionele vrouw die een boegbeeld werd van het feminisme en als een van de eerste vrouwen erotische literatuur schreef. De manier waarop Bischoff deze periode in beeld brengt is teder en eigenzinnig. Ze maakt haar tekeningen in kleurpotlood waarbij ze veelvuldig gebruik maakt van de zogenaamde crayon magique, een potlood met vier stiften in vier kleuren waardoor de lijnen steeds van kleur veranderen. Ze maakt veel gebruik van pasteltinten, kleurt weinig in zodat er veel wit op de pagina’s blijft en dat geeft het geheel iets speels en vrolijks. Maar dat zonnige karakter wordt soms wreed doorbroken in duistere droomscènes, het zijn stijlbreuken die in dienst staan van het verhaal dat helder en met passie wordt verteld. Een mooie vondst van Bischoff is dat ze van het dagboek zelf een vrouwelijk personage maakt. Het oogstrelende tekenwerk en het boeiende verhaal maken Anaïs Nin. Op een zee van leugens een genot om te lezen.
Léonie Bischoff, Anaïs Nin. Op een zee van leugens, Uitgeverij Casterman, 192 pagina's (€ 32,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2021. Benieuwd geworden?
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
