Wonend als correspondent in Rusland schreef Jelle Brandt Corstius jarenlang over zijn unieke, soms hilarisch absurde ervaringen in het Russische alledaagse. Ervaringen, die in het Nederlandse alledaagse wellicht niet zomaar voor te stellen zijn.
Door Marcel Vormeer
Ruslandkenner wordt je niet zomaar, bewijst Jelle Brandt Corstius in Rusland voor gevorderden. Er gaat een hoop tijd en geduld in zitten, en het is vooral belangrijk om niet elke keer de ‘waarom’-vraag te willen stellen. Dit laatste is dan ook de eerste regel die Corstius zijn bezoek mededeelt bij hem thuis in Moskou.
‘Stel nooit de Waaromvraag. Enkele typische vragen: Waarom kijken ze zo lang naar mijn paspoort bij de douane? Waarom zit er wel iemand achter de kassa, maar is het museum gesloten? Waarom zit de warmwaterkraan op de plaats van de koudwaterkraan? Waarom zegt de giromaat dat mijn saldo niet toereikend is en geeft hij vervolgens te veel geld? ‘Maar waarom kan ik dat niet vragen?’ wil het bezoek vervolgens weten. Dat is simpel: ten eerste zul je nooit een antwoord krijgen. En ten tweede zul je vroeg of laat doordraaien als je je dat soort dingen te lang afvraagt.’
Als buitenland-correspondent maakt Corstius niet alleen ludieke situaties van alle dag mee (denk aan verknipte huurbazen en dronken dierenartsen), maar trekt hij er ook regelmatig op uit om reportages te maken in bijvoorbeeld Siberië, Kazachstan, Georgië of de Noordpool. Hierbij krijgt hij te maken met lokale bevolking en gidsen die vaak nét wat andere ideeën lijken te hebben dan onze journalist, en dat levert meer dan eens niet de gezochte reportage op, maar wel een scala aan absurditeiten en verassingen waar je U tegen zegt.
De subtitel ‘Berichten van een overlever’ komt dan ook niet uit de lucht vallen. In elkaar geslagen worden boven de poolcirkel of wekenlang overleven op beschimmeld brood en bier in Siberië gaat je niet bepaald in de koude kleren zitten. Het hele boek is een aaneenschakeling van dit soort taferelen, waarbij je ook als lezer met regelmaat de vraag wilt stellen waarom de dingen nou precies gaan zoals ze schijnen te gaan in Rusland. Dit levert een fascinerend verhaal op waarin je moeiteloos meegezogen wordt.
Zelfs voor de doorgewinterde lezer van reisverhalen die wel gewend is aan wat absurditeit, blijft het toch boeiend door de met droge humor doorspekte vertelwijze van de auteur, en de herkenbare (lees: Hollandse) manier waarop hij dingen om zich heen interpreteert. Het verhaal vormt een unieke inkijk in de Russische cultuur waar je als lezer van kunt genieten zonder ook jezelf bloot te moeten stellen aan voedselvergiftigingen of juist continu dronken gevoerd te worden.
Rusland voor gevorderden leest als een trein die van Sint-Petersburg naar Vladivostok dendert, en dat gaat zelden zonder glimlach. Na het dichtklappen van het boek is het dan ook moeilijk om niet ook een beetje te delen in de waardering van de auteur voor de schoonheid van Rusland.
Jelle Brandt Corstius, Rusland voor gevorderden. Berichten van een overlever, Uitgeverij Prometheus, 187 pagina’s (€ 11,99 )
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
