In Alles wat verdrietig is, is onwaar, laat Daniel Nayeri zijn twaalfjarige ik aan het woord. Khosrou, of Daniel als je dat makkelijker vindt, vertelt zijn herinneringen. Hij begint met de herinneringen aan zijn familie, vertelt daarna over de vlucht uit Iran, het vluchtelingenkamp in Italië en het leven in de VS, waar hij samen met zijn moeder en zusje naartoe is geëmigreerd.
Door Renske Immink
‘Een geheugen als een lappendeken is de schande van een vluchteling.’ Daniel herhaalt het een paar keer in zijn boek. Zijn verhaal is dan ook het beste te omschrijven als een lappendeken aan herinneringen. De verhaalstructuur kan wat verwarrend zijn. Het ene verhaal is een geschiedenis, de ander een legende of een mythe, het verschil daartussen wordt niet zo duidelijk. De ene keer richt hij zich tot Mr. Miller, zijn docent Engels, de andere keer tot zijn klasgenoten en dan weer tot de lezer. Ondanks, of juist vanwege de ongewone structuur, neemt Nayeri de lezer aan de hand mee door zijn verhaal. Als een van de vele personages terugkeert in het verhaal, introduceert hij hem weer kort. Dingen die niet voor iedereen vanzelfsprekend zijn legt hij uit, zoals het verschil tussen Sjiieten en Soennieten, en wie Sjeherazade is, uit De vertellingen van duizend-en-één nacht.
Het boek is veelomvattend, maar tegelijkertijd eenvoudig. Daniel vertelt zijn herinneringen zoals hij deze heeft ervaren en ook al wil hij de feiten graag aanvullen met fantasie, toch weerstaat hij deze verleiding meestal. Onderwerpen die naar voren komen zijn immigratie, cultuurverschillen, armoede, huiselijk geweld en religie, stuk voor stuk grote onderwerpen die Nayeri op een geweldige manier klein en behapbaar weet te maken. Om het evenwicht te behouden gaat het ook over andere, minder zware onderwerpen, zoals Orichrepen (snoeprepen die lijken op Bounties) zijn knuffel Schaap Schaap en wat de manier waarop iemand poept over diegene zegt.
Hoewel de verteller zelf twaalf jaar is, is Alles wat verdrietig is, is onwaar leesvoer voor iets oudere lezers. Als je veel young adult-boeken leest, is dit daar een goede aanvulling op. Je krijgt de kans om in het hoofd te kruipen van iemand die kennisgemaakt heeft met de wereld, rijk én arm is geweest, gezegend én verstoten. Dit is het soort boek dat als bewijs aangedragen kan worden dat het belangrijk is om te lezen, ook voor volwassenen. Ik zou je uit willen nodigen om het verhaal te lezen, maar laat dat toch maar aan Daniel zelf over: ‘Als we de uitdaging aangaan om met elkaar te communiceren – hier in de salon van jouw geest – kunnen we misschien tijd en ruimte overbruggen en alle gewone dingen opzij schuiven, waardoor we zo diep in elkaars hart kunnen kijken dat je tot de slotsom komt dat ik net als jij ben.’
Boekgegevens
Daniel Nayeri, Alles wat verdrietig is, is onwaar. Een waargebeurd verhaal, vertaling: Carla Hazewindus, Uitgeverij De Geus, 384 pagina’s (€ 24,50)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juni 2021.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
