Op Facebook schreef wetenschapper en romancier Victoria Whitworth over haar zwempartijen bij de Sands of Evie, en ze genoot ‘van de uitdaging om dezelfde activiteit te beschrijven in taal die telkens weer fris en anders was, dag in dag uit, jaar in jaar uit.’ Dit leidde tot Zwemmen met zeehonden, waarin de auteur beschrijft hoe de koude wateren in het noorden van Schotland haar van haar hielspoor en depressieve klachten afhielpen. Het boek is zeker geen regulier zelfhulpboek.
Door Sandra Broertjes
Whitworth is gespecialiseerd in de vroegmiddeleeuwse cultuur rond dood en herdenken en kent de mythen en legenden uit die tijd. Sint-Columba en Sint-Cuthbert zijn voor haar net zo waarachtig als de alikruiken op het strand en de orka’s waarvoor ze in zee altijd op haar hoede is. ‘Heiligen zijn lenzen: een manier om naar tijden en plaatsen, en hun relatie met het transcendente en het eeuwige te kijken.’
Op het land is er veel ‘toen’ en voor Whitworth lééft dat verleden. Zo vertelt ze aan de hand van een ketting uit een negende-eeuws graf over de reizen van de Vikingen, en verzint ze een gesprek tussen de draagster en haar kinderen.
In de zee is er alleen ‘nu’. ‘De zee laat me vóélen hoe ik in elkaar zit. Het water houdt me aan het oppervlak, maar de kou gaat door, door de epidermis naar de dermis, de subcutane lagen.’ In zee voelt de auteur zich niet gedwongen zich voor te doen als iemand die ze niet is en voelt ze evenmin de druk om te willen voldoen aan de verwachte normen.
Een van de legendes waarover zij schrijft, is die van de selkies: grijze zeehonden die op het land hun huid afwerpen om een menselijke gedaante aan te nemen. Mensenmannen stelen de huiden van vrouwelijke selkies en dwingen hen daarmee om bij hen te blijven. Whitworth zit als echtgenote niet lekker in haar vel en haar huwelijk houdt geen stand, maar haar man blijft voor de lezer een onbekende. Ook haar kind is geen karakter in het verhaal: de auteur presenteert zichzelf als vrouw van middelbare leeftijd, academica en dochter, niet als echtgenote en moeder.
Whitworth schrijft beeldend: ‘Het water was heel stil, een netwerk van goudkleurig licht dat over de zanderige zeebodem flikkerde. Een heremietkreeft hobbelde voort in een schelp waarvan het oppervlak bijna weggesleten was, waardoor hij een parelmoerachtige, iriserende schim van beweging was.’
Ze deelt iets van haar problemen met de lezer (‘Vanbinnen wankel en struikel ik’), maar deelt vooral haar liefde voor de zee en voor de oude noordelijke beschaving. Voor mij was het soms teveel flora, fauna en fantasie, maar de geschiedenisverhalen spraken mij aan. En dat de zee weldadig kan zijn, wordt door Whitworth overtuigend beschreven.
Victoria Whitworth, Zwemmen met zeehonden, Uitgeverij Terra, 303 pagina’s (€ 24,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie september 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
