Al jaren speelt een visser lotto met dezelfde cijfercombinatie, maar op de dag dat zijn getallenreeks wordt geloot, is hij net vergeten zijn biljet af te stempelen. Niet veel later wordt hij door zijn vrouw verlaten. Of er een verband is, is niet helemaal duidelijk.
Door Renske van der Wal
In Artikel 353 wordt al snel duidelijk dat de visser Martial het gevoel heeft dat hij heeft gefaald. Hij is teleurgesteld in zijn handelen of het gebrek daaraan en is niet de vader geweest die hij had willen zijn. Van zijn moord op Lazenec heeft de visser echter geen spijt. Al in de eerste regels lezen we hoe Martial de vastgoedontwikkelaar tijdens een visserstochtje laat verdrinken. De enige getuige van de gebeurtenis is een meeuw. Na de beschrijving van de moord volgt de bekentenis van de visser en verklaart hij aan de rechter hoe hij tot de misdaad gedreven werd.
Martial woont op het Franse schiereiland Bretagne, waar een groot deel van de mensen op de marinewerf werkt totdat het merendeel wordt ontslagen. Vanaf dat moment telt de regio niet meer echt mee voor de rest van de wereld en voelen de bewoners zich verloren. Meneer Lazenec, ‘met een portefeuille die voller is dan zijn hart’, koopt er een stuk land en verkondigt met veel bombarie dat hij er een resort van zal maken dat het schiereiland weer op de kaart zal zetten.
Martial vertelt de rechter hoe Lazenec als een kolonialist te werk is gegaan en de bevolking wel even komt vertellen wat het beste voor ze is. Met een maquette overtuigt hij de mensen van een gouden toekomst. Het wordt pijnlijk duidelijk hoe Lazenec iedereen op slinkse wijze inpakt: ‘Die maquette, waar we even later met zijn allen omheen dromden, vooroverbuigend, vol bewondering voor de details, elk op zoek naar zijn eigen huis tussen de plastic weggetjes, had iets van een elektrische treinbaan in de etalage van een speelgoedwinkel.’ Onaardig is de vastgoedontwikkelaar niet en bij gebrek aan sociaal contact raakt Martial met hem bevriend. Wanneer Lazenec lucht krijgt van de ontslagpremie die zijn vriend en vele anderen hebben gekregen, haalt hij ze een voor een over om te investeren in het project. Maar de bouw schiet niet op en men krijgt tot ieders schaamte langzaam in de gaten dat ze erin zijn geluisd.
De Franse auteur Tanguy Viel geeft het openhartige verhaal van Martial prachtig weer. Het is pijnlijk voelbaar hoezeer Martial zich schaamt, ook tegenover zijn zoon. Maar tegelijkertijd is hij vastberaden; hij voelt zich geen moordenaar. Artikel 353 laat je inzien dat iemand die een moord pleegt geen door en door slecht mens hoeft te zijn, dat een gemeen persoon als Lazenec ook goede kanten heeft, en dat een rechter ook iemand met gevoel is. Wat zou zijn eindoordeel zijn?
Boekgegevens
Tanguy Viel, Artikel 353, of het geweten van de rechter, vertaling: Katrien Vandenberghe, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 160 pagina’s (€ 18,99)
