De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een Ikea-kast van de Franse auteur Romain Puértolas vertelt het verhaal van de boeddhistische fakir Ajatashatru Lavash Patel, ook wel Aja genoemd. Deze oplichter reist af naar een Parijse Ikea-vestiging om daar het nieuwe spijkerbedmodel te bemachtigen. Dit is het begin van een opmerkelijke en fabelachtige reis door vijf verschillende landen.
Het boek begint met de aankomst van Aja in Parijs, waarna hij al snel een taxichauffeur afzet en een Parijse vrouw oplicht. Als hij besluit te overnachten in de Ikea, zet Aja een reeks van opmerkelijke gebeurtenissen in gang. Terwijl hij vastzit in de Ikeakast ontmoet hij Wiraj, een vluchteling uit Sudan. Nadat ze elkaar uit het oog verliezen in Barcelona, ontmoeten ze elkaar weer in Libië, waar Aja hem een grote som geld geeft. Zo kan Wiraj terug naar zijn nu rijke familie. Het wordt al snel duidelijk dat Puértolas voor een satirische aanpak heeft gekozen, gecombineerd met kenmerken van een klucht. Het verhaal is bewust over the top en vol van onwaarschijnlijke toevalligheden. Het verhaal speelt zich af in vijf verschillende landen, maar toch blijven de personages elkaar tegenkomen in de meest krankzinnige situaties. Vooral richting het einde wordt deze manier van schrijven wat monotoon en groeit de behoefte aan een serieuzere aanpak van de thema’s. Zo wordt de behandeling van migranten door EU-landen op een heel satirische manier onder de aandacht gebracht, waardoor enige emotionele diepgang ontbreekt. Het boek heeft echter zijn lengte mee: doordat het al te langdradig wordt ben je al bij het einde.
Het verhaal over de fakir is vooral erg komisch. Vanaf de eerste bladzijde worden de droge en flauwe grapjes in rap tempo afgevuurd. Zo zijn de Indische namen vaak moeilijk uit te spreken, en ter verduidelijking worden er mogelijke uitspraken weergegeven. Ajatashatru wordt uitgesproken als ‘Allejezusnog-aan-toe’ en ‘Aja, tast maar toe’. De absurde situaties waar Aja zich af en toe in bevindt zijn ook erg geestig. Veel lezers zullen plezier halen uit de vele culturele verwijzingen in het boek. Inspector Clouseau, Jules Verne, Harry Potter, maar ook Weight Watchers en Google Earth komen voorbij. Het maakt het boek erg toegankelijk en actueel, en het is bijna een spel om zoveel mogelijk verwijzingen te herkennen.
De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een Ikea-kast is in chronologische volgorde geschreven. Gedurende het verhaal volgen we Aja op zijn merkwaardige reis en verliezen we hem geen moment uit het oog. Wanneer Aja in het vliegtuig terug naar Parijs zit om zijn liefje Marie op te zoeken, bevindt hij zich echter op magische wijze opeens in een woonwagen. Het lijkt alsof er een aantal pagina’s missen. Gedurende een aantal hoofdstukken wordt er naar een confrontatie toegewerkt waar je als lezer erg naar uitkijkt. De verliefde Française is ingestapt bij de benadeelde en nu wraaklustige taxichauffeur uit het begin van het boek, en samen zijn ze onderweg naar het vliegveld om Aja op te halen. Die heeft ondertussen geen idee wat hem te wachten staat. Het moet een geweldige climax worden, maar het resultaat is teleurstellend: het einde komt gehaast over. En toch: als je van de satirische en kluchtige schrijfstijl houdt, is De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een Ikea-kast ondanks het slotstuk zeker de moeite waard.
Boekgegevens
Romain Puértolas, De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een Ikea-kast, vertaling: Lidewij van den Berg en Katrien Vandenberghe, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 854 2564 9 (€ 18,90)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie 7 april 2014.
