Een loslopende olifant in het Nederlandse landschap zie je niet vaak. Het is dan ook niet zo vreemd dat het dier zich afvraagt of hij misschien verdwaald is. Vergelijkbare vragen had de maker van De olifant die niet wist of hij verdwaald was, die als kind werd geadopteerd uit Thailand.
De olifant die niet wist of hij verdwaald was is geen prentenboek, geen doorsnee kinderboek en ook geen traditioneel fotoboek. Je zou het simpelweg een olifantenboek voor jong en oud kunnen noemen. ‘Ik vind het zelf heel fijn dat dit boek, maar ook mijn andere fotografiewerk, overal tussen valt,’ vertelt Thomas Nondh Jansen, de fotograaf en de drijvende kracht achter het boek. Het past wel bij de kunstenaar, die zijn leven lang heeft gebalanceerd op de grens tussen Nederland en Thailand. In tegenstelling tot Nederland was Thailand voor hem lange tijd het onbekende land met de kolossale bewoners: de olifant.
Houd je van olifanten?
‘Jazeker. Ik heb vroeger heel veel olifanten verzameld. De vitrine die ik daarvoor heb gebouwd, stond helemaal vol. Voor Thailand is de olifant het nationale symbool, zoals de leeuw dat voor Nederland is. Bij mijn adoptie kreeg ik, toen ik in Nederland aankwam, van de contactpersonen in Thailand een sleutelhanger van een olifantje mee. In het begin was dat gewoon een leuk dingetje. Pas later heeft het meer betekenis gekregen.’
De olifant uit je boek past vast niet in je vitrinekast. Hoe ben je aan dit exemplaar gekomen?
‘Het klinkt misschien een beetje suf, maar toen ik voor Marktplaats ergens in Den Haag moest zijn, zag ik de olifant bij iemand in de tuin staan. Ik vond hem gelijk heel mooi en dacht: hier moet ik iets mee doen. Ik ben toen pas een paar maanden later teruggegaan om te vragen of ik hem mocht lenen en er een foto mee mocht maken. Dat ging heel goed, dus toen wilde ik meer foto’s maken. Zo ontstond er een serie, en werd die serie ineens een idee voor een boek.’
Hoe heeft dit idee verder vorm gekregen?
‘Na een tijdje heb ik alle foto’s die ik had gemaakt aan mensen met een fotografieachtergrond laten zien. Naar aanleiding van hun reacties werd al gauw duidelijk dat het een kinderboek moest worden. Ik wilde het aanvankelijk vooral over mijn adoptie hebben: een heel klein, gesloten en misschien wat moeilijk te begrijpen onderwerp. Bart Eysink Smeets, die de tekst bij het boek verzorgd heeft, heeft dit vervolgens heel mooi vertaald naar een verhaal over verdwalen: een heel breed onderwerp, waarmee je veel mensen aanspreekt.’
De olifant die niet wist of hij verdwaald was is best een filosofisch kinderboek geworden, dat gaat over de betekenis van ‘verdwaald zijn’. Ben jij een echte denker?
‘Ja, dat denk ik wel. In zekere zin heb ik met mijn foto’s een synoniem gezocht voor Thailand, Nederland en waar ik vandaan kom. Zo’n olifant in het Nederlandse landschap is een vreemd gezicht. In Nederland heb ik me ook wel een tijdje anders dan anderen gevoeld. Veel mensen hangen daar dan meteen het woord “speciaal” aan. Dat vind ik dan weer niet. Maar bij mij heeft wel meer dan bij anderen de vraag gespeeld: waar kom ik vandaan?’
Ben je ooit op zoek gegaan naar een antwoord op die vraag?
‘Toen ik een jaar of achttien was, ben ik met mijn eigen gespaarde geld naar Thailand gegaan. Dat hele biologische is voor mij nooit echt een vraag geweest – ik wilde vooral de cultuur leren kennen. Het was heel goed om te realiseren dat het geromantiseerde beeld dat ik van Thailand had niet altijd klopte. Ik merkte bijvoorbeeld dat ze daar best wel laks zijn met tijd, terwijl ik daar zelf erg nauwkeurig mee ben. Dat is iets typisch Nederlands, denk ik. Nu dit boek af is, ik heb gereisd en ben afgestudeerd als fotograaf, is het besef gekomen dat zowel Nederland als Thailand heel belangrijk voor me zijn.’
Boekgegevens
Thomas Nondh Jansen, De olifant die niet wist of hij verdwaald was, boekontwerp: Jelle Koper, tekst: Bart Eysink Smeets, Uitgeverij Leopold (€ 14,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2017.
