Tijdens de Dag van de Jonge Jury ontmoet de Boekenkrant Natasza Tardio. De young adult-schrijfster schuwt de moeilijke thema’s niet: zo schreef ze met Meedogenloos een boek over ISIS.
Toen Tardio aan Meedogenloos begon, was er over dit onderwerp nog niet zoveel bekend. ‘Het begon allemaal toen ik werd geïnterviewd voor het programma Zomerstop,’ vertelt ze. ‘Programmamaker en presentator Willem-Jan Bloem was hiervoor de hele dag bij mij thuis en tussen de opnames door vertelde hij over verschillende interviews die hij ooit afgenomen had. Zo sprak hij over zijn interview met een haatimam over jongeren die naar Syrië vertrekken om daar te strijden voor ISIS. Toentertijd was hier nog niet zoveel om te doen. Ik wist die middag gelijk dat dit het onderwerp van mijn nieuwe boek zou worden. Bloem was net zo enthousiast over het idee. Het boek waar ik op dat moment mee bezig was, heb ik aan de kant gegooid en ik ben begonnen.’
Hoe ben je aan informatie over dit onderwerp gekomen en hoe heb je je ingeleefd?
Ik heb gesprekken gehad met rechercheurs en journalisten en heb me volledig op het internet gestort; elk detail in mijn boek moet namelijk kloppen. Zo zocht ik bijvoorbeeld op wat voor weer het in Syrië zou zijn ten tijde van de reis van misdaadjournalist Simon van der Pol. Andere dingen waren lastig om op het web te vinden. De route voor Syriëgangers bijvoorbeeld, of de handleiding voor het maken van een bom. Deze zijn natuurlijk niet kant en klaar op oogle te verkrijgen. Op een gegeven moment was ik het internet zo druk aan het afzoeken naar zulke informatie dat ik bedacht dat de AIVD mij inmiddels ook wel op de radar moet hebben gehad. Ze hebben echter nog niet voor mijn deur gestaan! Maar als dat toch nog gaat gebeuren, dan is het wel weer een mooi onderwerp voor een nieuw boek.’ [lacht]
Denk je dat jongeren klaar zijn voor dit beladen onderwerp en dat ze erin geïnteresseerd zijn?
‘Meerdere mensen hebben mij gevraagd of ik zeker wist dat ik over dit onderwerp wilde schrijven voor jonge lezers. Ze vroegen of het niet te beladen zou zijn; iemand was zelfs bang dat mijn boek de lezer slapeloze nachten zou bezorgen. Ik vond dat regelrechte onzin; we onderschatten jongeren. Ze zijn vaak beter op de hoogte dan volwassenen denken. Jongvolwassen worden dagelijks geconfronteerd met de harde realiteit. Op het nieuws kunnen ze zien dat een vader zijn kind doodschiet, en denk maar niet dat ouders dan de televisie uitzetten. Dus daar zou ook over geschreven kunnen worden. Daarnaast vond ik het noodzakelijk dat jongeren meer over dit onderwerp leerden. Het zijn namelijk niet altijd moslims die naar Syrië vertrekken. Steeds vaker gaan Nederlandse jongeren naar dit land om vervolgens naar Nederland terug te komen en andere jongeren te rekruteren om hetzelfde te gaan doen.’
Heb je tijdens het schrijven wel rekening gehouden met je doelgroep?
‘Moord en geweld in een boek zijn functioneel, want het verkoopt. In eerste instantie kunnen jongeren vanwege het gewelddadige onderwerp misschien wel in mijn boek geïnteresseerd zijn geraakt. Zodra ze echter beginnen met lezen, merken ze dat ik schrijf over de emoties die ontstaan vanuit verschrikkelijke gebeurtenissen. Ik schrijf niet over details van de gebeurtenis zelf. Ik ben namelijk van mening dat het in een goed boek draait om het beschrijven van geloofwaardige emoties. Deze emoties blijven mensen bij. Op een gegeven moment gaat het in mijn boek bijvoorbeeld over een onthoofding. Ik beschrijf hier het gevoel van machteloosheid, niet de onthoofding zelf. Een uitgebreide beschrijving van deze onthoofding voegt niets aan het verhaal toe, maar zou het enkel afschuwwekkend maken. Door emoties in een boek centraal te zetten, is het toegankelijk voor iedere lezer.’
Het begin van Meedogenloos lijkt al grotendeels de afloop van het verhaal te verklappen; het einde zorgt daarentegen weer voor een grote verrassing. Heb je deze opbouw van tevoren al bedacht?
‘Mijn vorige boek Moordvrienden had een soortgelijke structuur, ik kies hier bewust voor. Zo wordt het een echt “Tardio-boek”, zoals Willem-Jan Bloem en de Telegraaf het noemen. Mensen zijn geneigd snel conclusies te trekken over bepaalde personages en door de afloop van het verhaal aan het begin van het boek erbij te betrekken, doen ze dat al helemaal. Aan mij de kunst deze getrokken conclusies over bepaalde personages in stand te houden tijdens de rest van het boek om uiteindelijk met een zeer verrassend einde te komen. Dit einde moest daarnaast wel geloofwaardig blijven. Ondanks dat ik dus al een bepaald beeld had van hoe het verhaal eruit moest komen te zien, kunnen er gaandeweg nog heel wat dingen veranderen, waaronder de personages. Tijdens het schrijven groei ik mee met karakters; ik laat ze leiden door mijn onderbewustzijn. Wanneer mijn boek af is voel ik dan ook verdriet omdat ik afscheid van ze moet nemen.’
Foto: Jeffrey Bakker
Boekgegevens
Natasza Tardio, Meedogenloos, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 0954 7 (€ 13,95)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2015
