Je hoeft niet per se iets van Saskia Noort te hebben gelezen om gehoord te hebben van De eetclub. Van dit bijzonder succesvolle boek dat in 2004 verscheen, werden maar liefst vijfhonderdduizend exemplaren verkocht en het werd genomineerd voor De Gouden Strop, de belangrijkste thrillerprijs van Nederland. In 2013 kreeg het boek een vervolg met Debet en nu is er De nazaten,waarmee Saskia Noort het drieluik afsluit. ‘De personages waren nooit helemaal uit mijn hoofd verdwenen.’
Door Istvan Kops
Karen Brouwers leeft al tien jaar in afzondering met haar twee dochters en haar zoon Mik op het Noord-Brabantse platteland. Als ze echter op een ochtend samen met Mik wordt klemgereden en haar zoon wordt ontvoerd, blijken er banden met haar verleden te zijn die niet zomaar verbroken kunnen worden. In haar wanhopige zoektocht naar Mik komt ze terecht in Bergen aan Zee, de plek waar ooit alles met de eetclub begon.
‘De publicatie van De nazaten was zoals gebruikelijk bij het verschijnen van een nieuw boek weer een erg spannend, maar ook een bevrijdend moment,’ vertelt Noort. ‘Ik hoop altijd dat lezers hetzelfde voelen als ikzelf toen ik het verhaal schreef.’
Hoe was het om na al die jaren terug te keren naar het universum van De eetclub?
‘Het was fijn om terug te keren naar de oude en vertrouwde personages en dieper in hun verleden te graven. Door de tijd heen zijn ze nooit helemaal uit mijn hoofd verdwenen. In hun verleden zaten nog vele geheimen die niet naar boven zijn gekomen. Ik wilde daar graag op voortborduren en tegelijk een nieuwe twist aan het verhaal geven. Het is trouwens nooit de bedoeling geweest om er een trilogie van te maken. Dat idee is pas zo’n anderhalf jaar geleden ontstaan.’
Zat het verhaal van De nazaten al lang in je hoofd of is dat pas tijdens het schrijven ontstaan?
‘Ik wilde al enige tijd een verhaal schrijven over iemand die te maken heeft met het lege-nestsyndroom. Dat is het vertrekpunt geweest van dit boek. Mijn eigen kinderen zijn al een hele tijd het huis uit, maar het is een situatie waar ik me gemakkelijk mee kan identificeren en ik denk dat dit voor veel lezers geldt. Het gaat ook over de vraag of je je kunt ontworstelen aan het verleden. Karen en haar dochters moeten zich los zien te maken van een traumatisch verleden, maar ook van elkaar en van de mannen in hun leven.’
De nazaten speelt zich af in het dorp Bergen aan Zee, een kleine gemeenschap waar iedereen elkaar kent. Hoe belangrijk is de locatie van een verhaal voor jou?
‘Ik ken het dorp erg goed. Dat is voor mij als schrijver prettig. Ik ken de plaatselijke verhalen en de schoonheid van het dorp. Daardoor kan ik de plek waar het verhaal zich afspeelt beter tot leven brengen. Het kustdorp heeft voor mij ook een zekere symboliek. Het is een plek die te kampen heeft met leegloop en vergrijzing. Voor de overblijvende jeugd is er steeds minder vertier door sluitende kroegen. De stap naar criminaliteit wordt daardoor steeds kleiner.’
Wat maakt dat je weer terug bent gekeerd naar het verleden van Karen en de geschiedenis van de eetclub?
‘Ik houd van personages waarin mensen zichzelf kunnen herkennen, zodat de lezer zich hun lot aantrekt. Iedereen kan een keer een verkeerde keuze in het leven maken en daar de rest van zijn leven last van blijven houden. Het boek gaat uiteindelijk over het uitkomen van ieders grootste angsten. Iedereen staat weleens stil bij een slechtst mogelijke uitkomst als gevolg van een beslissing die je neemt. In De nazaten krijgt Karen te maken met het voor haar ergst denkbare scenario.’
De vrouwen hebben het niet gemakkelijk in dit boek. Een hoop van hun ellende wordt door mannen veroorzaakt. Hoe kijk jij daar zelf tegenaan?
‘Vrouwen moeten sowieso meer hun eigen agenda bepalen en zich minder afhankelijk van mannen opstellen. Als je een groep vrouwen bij elkaar hebt, dan gaat het vaak over hun mannen, terwijl ze het ook over zichzelf kunnen hebben. Vrouwen zijn opgevoed met het idee dat de liefde en mannen hen gelukkig gaan maken. Als je geen man hebt, dan word je al snel zielig gevonden.’
Zouden er meer verhalen van uit een vrouwelijk perspectief verteld moeten worden?
‘Het vrouwelijk stemgeluid verdient het om in ieder geval serieuzer te worden genomen. De aandacht van de media gaat toch vaker uit naar mannen dan naar vrouwen. Mannen worden ook anders bekeken. Neem Ilja Leonard Pfeijffer met zijn hele decorum. Als een vrouw zichzelf zo presenteert, dan wordt ze neergezet als een ijdele trien en aanstelster. Daarnaast krijgen vrouwen minder vaak prijzen en worden ze minder vaak geboekt voor literaire festivals. Vrouwen zijn echter vaak ook meer bescheiden dan mannen. Dat mag weleens veranderen.’
Saskia Noort, De nazaten, The House of Books, 272 pagina’s (€ 22,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2023.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
