Zonder Bert is een erg persoonlijk relaas. Hoe heb je afstand kunnen nemen van je ervaringen om tot je boek te komen?
‘Vlak na Berts dood merkte ik dat ik de kern van mijn verdriet niet kon vinden. Ik was in het begin nog niet zo emotioneel onder zijn overlijden, besefte nog niet goed wat de impact zou zijn. Ik had daardoor een afstand tot mijn verdriet. Door te schrijven over mijn ervaringen probeerde ik daarnaar op zoek te gaan.’
Een boek over een overleden naaste kan bij lezers een gevoel van ‘gluren bij onbekenden’ opwekken.
‘Zeker, en dat wilde ik ook niet. Ik heb I.M. van Connie Palmen gelezen, over haar overleden echtgenoot Ischa Meijer, en dat was zo rauw… Ik vond dat vervelend.’
Hoe ben je daarmee omgegaan?
‘Ik heb geprobeerd het verhaal zo licht mogelijk op te schrijven. Als cabaretière wil ik mensen aan het lachen maken en ontroeren, maar het laatste liefst ook op een komische manier. Door de lichtere toon hoop ik dat mensen zich meer op hun gemak voelen.’
Hoe zorg je dat anderen jouw persoonlijke ervaringen oppikken?
‘Ik heb geprobeerd te zoeken naar voorvallen die veel mensen bekend voorkomen. Het verhaal is natuurlijk subjectief, maar tegelijkertijd ook niet: vrijwel iedereen heeft wel eens een naaste moeten laten gaan. Zij herkennen ongetwijfeld het geworstel met gevoelens, het gemis, en het zoeken naar een manier om je leven weer op te pikken.’
Wat heeft je doen besluiten om niet alleen je verhaal op te schrijven, maar het ook openbaar te maken?
‘Er was veel vraag naar het verhaal. En ik voelde ook de wil om te laten zien hoe ik me echt voelde. Veel mensen dringen je allerlei dingen op: je moet je verdrietig voelen, en eenzaam. Ze bedoelen het goed, maar ze weten niet wat je écht overkomt. En dat je naast emotioneel ook geïrriteerd kan zijn, bijvoorbeeld omdat allerlei instanties nog jarenlang denken dat hij leeft. Ook hoop ik met mijn verhaal steun aan andere mensen te kunnen bieden.’
Het boek gaat niet alleen over Bert Klunder, maar ook over je dochter Madelief. Hoe was het voor haar?
‘Vreselijk. Zij en Bert waren twee handen op één buik. Maar ook zij was in het begin nog heel monter. Het boek is liefdevol naar Bert én Madelief toe, maar ze vindt het nu niet leuk dat dit boek er is. Ik heb er geen invloed op, maar ik hoop dat ze later van mening verandert.’
Hoe was de verhouding tussen jou en Bert?
‘Erg apart. Wij speelden een stelletje in twee theatervoorstellingen. Hij was daarin een boze, botte man, ik een bange, wankele vrouw. Dat was een uitvergroting van hoe het in het echt was. We waren nog weleens verbaasd over elkaars gedrag, en riepen elkaar dan toe: ‘Ik stop je later in een boek!’ In Zonder Bert heb ik uiteindelijk veel over hem kunnen vertellen. Een mooi monument om een periode af te kunnen sluiten.’
Mylou Frencken, Zonder Bert, Uitgeverij Thomas Rap, ISBN 978 90 600 5782 7 (€ 12,90)
