Liefde, dood, eenzaamheid, schuld, geluk, angst en verlangen. De ik-persoon verliest zich voortdurend in wat er in het leven van hem en anderen had kúnnen gebeuren..
Uw doorlopende roman is getiteld Voorbij ik en waargebeurd. Wat bedoelt u met deze titel?
‘Zowel in het eerste deel (Uit het niets) als in Zoek op Liefde komen autobiografisch lijkende verhalen voor en sprookjesachtige vertellingen over wat alle mensen bezighoudt: liefde, dood, eenzaamheid, schuld, geluk, angst en verlangen. De ik-persoon verliest zich voortdurend in wat er in het leven van hem en anderen had kúnnen gebeuren. In het algemeen wil ik dat mijn romans meer gaan over wat mogelijk is dan over wat er werkelijk gebeurt, want juist dat maakt de roman tot zo’n mooie kunstvorm. De ik-persoon zegt daar zelf over: “Ik ben wat ik verzonnen heb.” Hij gaat als verteller zichzelf en waargebeurd voorbij, zoals onze hele samenleving bijvoorbeeld de schaamte voorbij is.’
Hoe karakteriseert u de ik-persoon?
‘Als iemand die geen onderscheid maakt tussen wat hij verzint of wat hij heeft meegemaakt. Daardoor maakt hij veel meer mee dan de gemiddelde Nederlander. Dat is voor mij als schrijver natuurlijk erg prettig, want ik krijg er veel vrijheid door. Zo kan ik beter vertellen wat ik wil vertellen, het is een vorm die bij me past. Mijn romans lijken daardoor op een mozaïek. In Voorbij ik en waargebeurd lopen verschillende verhaallijnen door elkaar. In het eerste deel begint de ik-persoon bijvoorbeeld te zoeken naar een antwoord op de vraag wat het ergste is dat je tegen iemand kunt zeggen. Daar gaat hij in Zoek op Liefde mee door maar het blijkt dat hij dat antwoord alleen kan krijgen in ruil voor verhalen over wat er van de grote voornemens in zijn eigen leven is terecht gekomen. Hij vindt een oude stereofoto van een naakte vrouw van wie hij steeds obsessiever wil weten wie zij is. Dat voert hem dan weer naar plekken en personen die hun eigen verhalen meebrengen.’
[quote]’Ik wil romans schrijven die zich afzonderlijk goed laten lezen maar die doorlopen, die elkaar een meerwaarde geven, elkaar bevruchten en verrijken. In Voorbij ik en waargebeurd laat ik bijvoorbeeld personages uit vroegere romans in contact komen met de ik-persoon. Ook op andere punten probeer ik mijn romans met elkaar te verbinden, zodat die een universum gaan vormen.[/quote]
U rekt de grenzen van de traditionele vertelmanieren op. Hoe ver reiken die nieuwe mogelijkheden?
‘Ver. Ik had geen zin meer om klassieke, gepolijste romans te schrijven die af zijn, waarin alle eindjes aan elkaar zijn geknoopt. In die vorm kon ik geen recht meer doen aan wat ik wil uitdrukken, aan hoe ikzelf en andere mensen hun grillige weg vinden in het leven. Ik wil romans schrijven die zich afzonderlijk goed laten lezen maar die doorlopen, die elkaar een meerwaarde geven, elkaar bevruchten en verrijken. In Voorbij ik en waargebeurd laat ik bijvoorbeeld personages uit vroegere romans in contact komen met de ik-persoon. Ook op andere punten probeer ik mijn romans met elkaar te verbinden, zodat die een universum gaan vormen. De kracht van literatuur is immers dat je buiten de gebaande paden kunt treden. Dat doe ik met veel plezier op diverse manieren.’
Kunt u daar nog een voorbeeld van geven – naast de uitwisseling van romanpersonages?
‘Je niets aan te trekken van de chronologie. In ‘Voorbij ik en waargebeurd’ springt de ik-persoon met zijn verhalen en fantasie voortdurend heen en weer in de tijd. Ik zekere zin gebeurt alles tegelijk, zoals mensen op het ogenblik van hun sterven hun hele leven in een flits herbeleven. Ook hou ik ervan om eenzelfde gebeurtenis door diverse personen te laten beleven. “De waarheid” wordt dan ineens erg betrekkelijk. Iedereen heeft iets gezien, en beschrijft het anders. Zoals iedereen ook de boeken van mij anders léést. Mooi is dat!’
Boekgegevens
Herman Franke, Zoek op liefde, Uitgeverij Podium, ISBN 978 90 575 9331 4 (€ 21,50).
